برگزاری نشست رونمایی از برگردان ایتالیایی منظومه «خسرو و شیرین»

رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ رم: منظومه «خسرو و شیرین» نظامی با عنوان ایتالیایی Khosrow e Sirin: Amore e saggezza nella Persia antica (خسرو و شیرین: عشق و خرد در ایران باستان) توسط خانم پروفسور دانیِلا مِنِگینی Daniela Meneghini؛ استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کافوسکاری Cà Foscari ونیز به زبان ایتالیایی ترجمه گریده و در سال ۲۰۱۷ م. توسط انتشارات Ariele به چاپ رسیده و با قیمت ۲۴ یورو روانه بازار نشر ایتالیایی زبان گردیده است.
در این نشست که با استقبال ایرانیان مقیم و علاقه مندان ایتالیایی فرهنگ و ادب پارسی همراه بود؛ علاوه بر مترجم این منظومه، اکبر قولی؛ رایزن فرهنگی ج.ا.ایران در ایتالیا نیز در سالن حضور داشت.
در آغاز این نشست، اکبر قولی؛ رایزن فرهنگی ج.ا.ایران در ایتالیا، پس از تقدیر از مترجم ایتالیایی منظومه «خسرو و شیرین» و قرائت کنندگان اشعار، طی سخنانی بیان داشت:  نظامی (۱۲۰۹-۱۱۴۱) در گنجه که در عصر وی، بخشی از ایران محسوب می‌گردید و در حال حاضر در ج.آذربایجان واقع است، تولد و وفات یافت... سرکار خانم دانیِلا مِنِگینی... نگارنده یکی از معتبرترین کتب دستور زبان فارسی به ایتالیایی می‌باشد؛ و تخصص و تسلط وی به تاریخ ادبیات ایران؛ به ویژه در عصر سلجوقی؛ عصری که نظامی در آن می‌زیسته، به ترجمه وی از منظومه خسرو و شیرین عمقی بخشیده که از عنوان ثانوی این برگردان؛ یعنی (عشق و خرد در ایران باستان) نیز بر می‌آید. این رویکرد به چرخشی در مطالعات ایران شناسی در ایتالیا مربوط است که ... این مطالعات را به زبان و ادبیات فارسی محدود ننموده و به آن عمقی فرهنگی می‌بخشد.
قولی در ادامه ضمن اشاره به نصب تندیس نطامی در محل پارک بورگزه شهر رم با عنوان شاعر آذربایجانی، بیان داشت: نصب تندیسی از نظامی به عنوان شاعری آذربایجایی؛ بدون تأکید بر پارسی گو بودن وی، متضمنشی پنداری‌ای در خصوص این شاعر بزرگ و جریان ساز است که وی را با چشم پوشی از ژرفنایی که اثرش را آیینه بازتاب (عشق و خرد در ایران باستان) می‌سازد، به یکشی موجود در خاک آذربایجان که اکثریت غالب با زبان فارسی آشنایی نداشته و اشعار وی مسکوت می‌مانند، فرو می‌کاهد. ایران، تلاش بیرون از مرزهای فعلی خود در حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی، در راستای ادعای تملک میراث این فرهنگ و تمدن را در نهایت به معنای ارزش این میراث و مایه مباهات خود می‌داند؛ اما از یک سو فرهنگ آذری را غنی‌تر از چنین تملک سطحی‌ای دانسته و از سوی دیگر و به ضرورت ادای دین فرهنگی به مشاهیر خود، معرفی نظامی را به جامعه فرهیخته ایتالیا؛ صرفاً به عنوان شاعری آذربایجانی، غیر واقع نمایانه دانسته و ابهام زدایی در این خصوص را بر خود فرض می‌داند.
رایزن فرهنگی کشورمان در خاتمه با تشکر مجدد از سرکار خانم دانیلا منگینی، مطالعه برگردان ارزشمند ایشان را به فرهیختگان ایتالیایی زبان پیشنهاد نمود.
در ادامه، سخنران بعدی خانم پروفسور مِنِگینی ضمن معرفی اجمالی اثر، به ترجمه‌های فرانسوی و روسی آن اشاره نموده و با تأکید بر این که این اثر به زبان آذری نیز ترجمه گردیده؛ به اختلاف نظرها در خصوص آذری یا ایرانی خواندن نظامی اشاره و وی را شاعری جهانی ارزیابی کرد.
وی در ادامه با اشاره به عنوان فرعی این برگردان؛ یعنی «عشق و خرد در ایران باستان» خاطر نشان ساخت که این عنوان حسب ناشناخته بودن این اثر برای مخاطب ایتالیایی زبان برگزیده شده تا "عاشقانه" بودن منظومه را معرفی نموده و خاطر نشان سازد که این عشق در عین حال متضمن معنای نمادین کمال از ظلمت به نور و آگاهی نیز است.

در ادامه بخش‌هایی از منظومه "خسرو و شیرین" توسط دکتر ابولحسن حاتمی؛ مدیر انجمن مردم بنیاد الفبا شهر رم و همسر ایشان خانم دکتر گائودیا شاکّا Gaudia Sciacca به زبان‌های فارسی و ایتالیایی قرائت شد که با استقبال پرشور حضار مواجه گردید.
خانم پروفسور مِنِگینی از رهگذر تفسیر ابیات قرائت شده، تلاش نمود تا ویژگی ساختاری و مفهومی این منظومه را معرفی نماید و خاطر نشان ساخت که این منظومه یکی از قدیمی‌ترین آثار ادب فارسی است که قهرمان آن یک زن است؛ زنی که در عین حال مروج هنجارهای اخلاقی نیز است.
وی در خاتمه، با اشاره به دشواری‌های ترجمه‌ی منظومه‌ای نظیر «خسرو و شیرین» بر تلاش خویش جهت ارائه‌ی ترجمه‌ای وفادار به متن تأکید نمود.
شایان ذکر است که در سال ۲۰۱۲ م. تندیسی از نظامی در محل ویلّا بورگِزِه Villa Borghese شهر رم نصب و با حضور مقامات ج.آذربایجان و شهرداری رم رونمایی گردید که در شناسنامه آن؛ بدون اشاره به پارسی گو بودن نظامی، وی شاعری آذربایجانی معرفی گردیده بود. این امر در آن زمان با مخالفت گسترده ایرانیان مقیم مواجه گردید که با امضاء طوماری خواستار تصحیح این شناسه شدند و این شکایت به طور رسمی نیز توسط رایزنی فرهنگی سفارت ج.ا.ایران در ایتالیا تا کنون در حال پیگیری است.