«ترلان» با جایزه‌ی لیت پروم آلمان در لیست پرفروش‌ها

آنا:  فریبا وفی یکی از نویسندگان پرفروش در ۱۵ سال اخیر به شمار می‌آید که توانست با آثاری مانند «ترلان»، «در عمق صحنه»، «حتی وقتی می‌خندیم»، «پرنده‌ی من»، «رویای تبت»، «ماه کامل می‌شود» و «بعد از پایان» ارتباط خوبی با مخاطبان داستان ایرانی برقرار کند.

تجدید چاپ شدن کتاب‌های او، موید جایگاه آثارش نزد مخاطبان و در بازار کتاب است؛ به طور مثال کتاب «پرنده‌ی من» به چاپ 24 رسیده است. موفقیت کتاب‌های وفی، نام او را در کنار نویسندگانی مانند زویا پیرزاد و سپیده شاملو جزو لیست پرفروش‌های نشر در ایران قرار می‌دهد.

آثار وفی؛ از زاویه دیدی زنانه به رشته تحریر درآمده‌اند و لاجرم طیف قابل توجهی از آثار این نویسنده، زنان جامعه به شمار می‌آیند؛ زنانی که می‌توانند با ماجراها و روایت‌های وفی، هم‌ذات‌پنداری کنند و از کشف تجربیات مشترک زنانه‌ی خود، به هیجان بیایند. هرچند این رویه با عنوان «زنانه‌نویسی» مورد انتقاد بسیاری از منتقدان ادبی در کشورمان قرار گرفت اما به هر حال باید این دست آثار را به عنوان یک گونه خاص مانند تعریف ادبیات آپارتمانی پذیرفت.

تأثیر جایزه بنیاد لیت پروم بر «ترلان»

کمتر از دو هفته پیش خبری منتشر شد که از برگزیده شدن رمان «ترلان» نوشته فریبا وفی در بنیاد لیت پروم آلمان حکایت داشت. این رمان، عنوان بهترین نویسنده سال ۲۰۱۷ مؤسسه آلمانی لیت پروم «LITPROM» را با خود برای وفی به همراه آورد که بدون شک، باید آن را به عنوان یک افتخار ملی برای ادبیات داستانی ایران، شناخت.

مطابق با متن اخبار: «انجمن لیت پروم آلمان اعلام کرد که جایزه لیبراتور امسال را با توجه به رأی خوانندگان کتاب به خاطر رمان «ترلان» تقدیم خانم وفی می‌کند. این انجمن که از سوی نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت پشتیبانی می‌شود، در سال ۲۰۱۶ از اعضا و علاقمندان خود خواسته است که بهترین کتابی را که خوانده‌اند به این انجمن معرفی کنند. تعداد کسانی که در این سال به رمان ترلان فریبا وفی رأی داده‌اند، نسبت به سایر نویسندگان بیشتر بوده، اما تعداد آن‌ها اعلام نشده است.»

دخترهای جوانی که دنبال کار می‌گردند

رمان «ترلان»، داستان دو دختر جوان است که به دنبال یافتن شغل سر از آموزشگاه پاسبانی درمی‌آورند. محیطی خشن و ناآشنا. پر از فرمان‌های نظامی و قوانین دست‌وپا گیر. محیط آموزشگاه با دخترانی که هر کدام از شهری آمده‌اند سطر به سطر نشان داده می‌شود. راوی رفته‌رفته با داستان‌های هر کدام آنها آشنا می‌شود و در کنارش داستان خودش را هم دارد. او می‌خواهد نویسنده شود اما نوشتن با آن محیط در تعارض است. ترلان در پی حل این تعارض است و در کش و قوس ماجراهای داستان به خواست درونی خود نزدیک می‌شود....

در بخشی از این رمان می‌خوانیم: «ترلان سرش را تکان می‌دهد. به همین سادگی کلمات محکم و آشنای زندگی‌اش بی‌مصرف شده بودند. به درد نوشتن انشای سوزناک می‌خورند ولی به کار توضیح زندگی جدیدش نمی‌آمدند. زندگی‌اش عوض شده بود و کلماتش نه. کلمات عاریه‌ی جدیدی را در اختیارش گذاشته بودند اما آن‌ها مثل مورچه‌های سیاه از سر و رویش بالا می‌رفتند، گوشت تنش را گاز می‌گرفتند و عذابش می‌دادند. باید به رعنا بگوید که کلمات خودش را می‌خواهد، کلماتی که مثل گیاهانی ترد و نازک با دست‌های خودش پرورده باشد. مال خودش باشد.»

کارنامه فریبا وفی و داستان‌هایش

فریبا وفی در ۱ بهمن ۱۳۴۱ در تبریز به دنیا آمد. داستان‌نویسی را از سال‌های آغاز جوانی شروع کرد. اولین داستان جدی‌اش در سال ۱۳۶۷ در مجله آدینه چاپ شد و هشت سال بعد اولین مجموعه داستانش به چاپ رسید. در مجموع ۴ مجموعه داستان و ۶ رمان منتشر شده به صورت کتاب و تعدادی داستان در نشریات متعدد ادبی، کارنامه ادبی او را تشکیل می‌دهد. تک داستان‌هایش به زبان‌های روسی، ژاپنی، عربی، سوئدی، ترکی و ...... و رمان‌هایش به زبان انگلیسی، ایتالیایی، آلمانی، فرانسوی و نروژی و ..... ترجمه شده‌اند. فریبا وفی همچنین دیوان پروین اعتصامی را به نثر ساده برای نوجوانان بازنویسی کرده است. او دارای دو فرزند و از سال ۱۳۷۷ ساکن تهران است.

«پرنده من» اولین داستان بلند این نویسنده در سال ۸۱ توسط نشر «مرکز» منتشر شد و مورد استقبال مخاطبن و مراکز ادبی قرار گرفت. «پرنده من» برنده سومین دوره جایزه «هوشنگ گلشیری» و دومین جایزه ادبی «یلدا» شده است. همچنین از طرف بنیاد جایزه ادبی «مهرگان» و جایزه ادبی «اصفهان» نیز مورد تقدیر قرار گرفته است. داستان «رویای تبت» نیز در سال ۱۳۸۴ در نشر «مرکز» منتشر و جایزه بهترین رمان دوره ششم جایزه «هوشنگ گلشیری» شد. داستان «ترلان» نیز در سال ۱۳۸۲ در نشر «مرکز» منتشر شده است.

درخشش در بازارهای جهانی و رویای جهانی شدن

رمان «ترلان» برای اولین بار از سوی نشر مرکز و در سال ۱۳۸۲ به انتشار رسید و اکنون چاپ یازدهم آن در بازار کتاب موجود است؛ در شرایطی که لیست پرفروش‌های کتاب‌فروشی‌های تهران، غالباً این رمان را جزو پرفروش‌های خود معرفی می‌کند. بازگشتن این رمان به لیست پرفروش‌ها را باید تأثیر اعطای جایزه ادبی بنیاد لیت پروم آلمان و انعکاس این خبر در نشریات و رسانه‌های داخلی دانست.

مورد توجه قرار گرفتن یک اثر داستانی ایرانی در یک رویداد فرهنگی جهانی، می‌تواند از دو منظر قابل توجه باشد. نخست اینکه ظرفیت آثار ایرانی در حدی هست که در صورت معرفی و انتشار به زبان‌های دیگر، مخاطبان خاصی داشته باشد و نظرها را به خود جلب کند و دوم اینکه این رویداد؛ مقارن خواهد بود با معرفی ادبیات داستانی ایران در جهان و موفقیت‌های مالی که متوجه نویسندگان ایرانی و چرخه نشر می‌شود.