نخستین همایش بین‌المللی زن در ادبیات معاصر ایران در ترکیه برگزار شد

ایرنا: به گزارش روز پنجشنبه ایرنا، همایش بین‌المللی  «زن در ادبیات معاصر ایران» با حضور سفیر ایران در ترکیه، متین دوغان رییس دانشگاه یلدریم بایزید، موسی کاظم آریحان معاون بین الملل این دانشگاه، حسن صفرخانی رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در آنکارا، عمر فاروق اگزن مدیر انتشارات هجه، علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی و بین‌الملل شهر کتاب، علی تمیزال استاد دانشگاه سلجوق قونیه و استادان و دانشجویان دانشگاه‌های آنکارا در سالن منکشه دانشگاه یلدریم بایزید آنکارا برگزار شد.
موسی کاظم آریحان معاون بین الملل دانشگاه یلدیرم بایزید در آیین گشایش این همایش، این رویداد علمی و فرهنگی را فرصتی برای گسترش همکاری‌های مشترک میان دو کشور ایران و ترکیه دانست و افزود: همکاری‌های مشترک علمی و فرهنگی میان دو کشور فرصتی بیشتر برای شناخت بیشتر ایران و ترکیه فراهم می‌سازد.
وی با تاکید بر اشتراکات فرهنگی و ضرورت تداوم همکاری‌های علمی و دانشگاهی میان دو کشور افزود: زن و بررسی جایگاه آن در ادبیات ایران و ترکیه بخشی از مسیر همکاری‌های مشترک فرهنگی میان عالی‌ترین نهادهای فرهنگی یعنی دانشگاههای دو کشور است و ما به عنوان متولیان فرهنگی آمادگی لازم برای تداوم این همکاری‌ها را داریم.
حسن صفرخانی رایزن فرهنگی ایران در ترکیه نیز در مراسم افتتاحیه این همایش، زبان و ادبیات را در قالب‌های مختلف، تجلی روح یک ملت دانست و آن را نماد ارزش‌ها و آرمان‌های یک جامعه برشمرد و افزود: آثار ادبی تصویری خلاقانه و هنرمندانه از جریان فکری و اجتماعی یک جامعه است و به نوعی تجلی آرمان‌ها و آرزوهای یک ملت به شمار می‌رود.
وی با اشاره به اشتراکات فرهنگی و برخورداری دو کشور ایران و ترکیه از ارزش‌ها، آداب و رسوم و سنت‌های مشترک گفت: به رغم وجود اشتراکات فراوان میان دو کشور و نیز توسعه تکنولوژی و گسترش شبکه‌های اجتماعی و اطلاع رسانی در عصر حاضر، نیاکان ما بیشتر از ما از یکدیگر شناخت داشتند و متاسفانه با وجود ابزارهای نوین اطلاع رسانی در عصر حاضر، شناخت ما از یکدیگر کافی نیست.
وی با اشاره به عدم شناخت مناسب دو کشور از یکدیگر اظهار کرد: تحولات ادبی ایران در حال حاضر در ترکیه شناخته شده نیست و شناخت مناسبی هم از تحولات ادبی ترکیه در ایران وجود ندارد و بایستی با تلاش‌ها و همکاری‌های فراوان بتوانیم در نسل کنونی این شناخت را ایجاد کنیم.
صفرخانی با اشاره به ضرورت همکاری‌های مشترک فرهنگی میان دو کشور، برگزاری این همایش را گامی مهم و جدی در افزایش شناخت میان دو کشور دانست و بیان کرد: شناخت تحولات ادبی ایران در ترکیه و توفیقات به دست آمده در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و نیز شناساندن تحولات ادبی ترکیه در نزد ایرانیان، بخشی از اهداف این همایش است.
رایزن فرهنگی کشورمان با اشاره به نبود شناخت کافی در ترکیه از نقش تاثیرگذار زنان در تحولات ادبی ایران افزود: بر اساس نبود شناخت صحیح از نقش زنان ایرانی در تحولات ادبی ایران، تصویر غیر واقعی شکل گرفته است.
رایزن فرهنگی کشورمان در ترکیه به حضور زنان ایرانی در عرصه‌های مختلف اجتماعی اشاره کرد و گفت: در حوزه ادبیات در دهه اول انقلاب ۲۳ زن نویسنده با ۳۲ اثر وجود داشت اما در دهه دوم انقلاب ۱۸۰ زن نویسنده با ۴۴۸ اثر در جامعه ایرانی ظهور یافت که این آمار فقط متعلق به حوزه ادبیات و رمان است.
وی در ادامه به تحولات مختلف در ادبیات ایران اشاره کرد و ادبیات دفاع مقدس و پایداری و مقاومت را بخش نوینی از ادبیات ایران برشمرد و افزود: قطعاً تحولاتی هم در حوزه ادبیات ترکیه رخ داده است و جامعه ایرانی بایستی با کمک اهالی فرهنگی و استادان و مسئولان فرهنگی با آن آشنا شوند.
رایزن فرهنگی کشورمان در آنکارا اعطای فرصت‌های مطالعاتی، بورسیه‌های تحصیلی و حمایت از ترجمه آثار ادبی را بخشی از اقدامات جمهوری اسلامی ایران در توسعه و گسترش همکاری‌های مشترک برشمرد و افزود: تبادل تجربیات میان دو کشور ایران و ترکیه با توجه به سابقه تمدنی گامی مهم در نزدیکی میان دو کشور است.
محمد ابراهیم طاهریان فرد سفیر جمهوری اسلامی ایران در ترکیه نیز در مراسم افتتاحیه این همایش، تلاش برای توسعه همکاری‌های مشترک فرهنگی را گامی مهم در توازن همکاری‌های دوجانبه برشمرد و افزود: رهبران ایران و ترکیه خواستار گسترش همکاری‌های مشترک در همه زمینه‌ها هستند و ایجاد توازن در حوزه فرهنگی نیز بخش مهمی از این همکاری‌های مشترک است.
وی با اشاره به گسترش همکاری‌های دوجانبه در همه زمینه‌ها، خواستار تسریع در روند همکاری‌های فرهنگی میان دو کشور شد و افزود: تلاش برای توسعه همکاری‌های علمی و دانشگاهی و افزایش سطح همکاری‌های فرهنگی بایستی مورد توجه همه مسئولان امور فرهنگی قرار گیرد تا از توازن مناسبی در همه حوزه‌ها بهره مند شویم.
وی بیان کرد: زنان نقش مهمی در تحولات اجتماعی داشته و در حوزه‌های مختلف اجتماعی منشاء خدمات بزرگی برای جامعه هستند که از آن جمله می‌توان به خدمات آنها در حوزه ادبیات، دفاع مقدس و مدیریت در سطوح مختلف کشور اشاره کرد.
وی خواستار افزایش مراودات اهالی فرهنگی به خصوص مسئولان دانشگاه‌های دو کشور شد و افزود: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد که شرایط و بستر مناسب برای گسترش همکاری‌های فرهنگی را فراهم سازد تا جاده‌ای دو طرفه بر مبنای همکاری‌های مشترک فرهنگی شکل گیرد.
علی اصغر محمدخانی معاون فرهنگی و بین المللی شهر کتاب ایران نیز در این همایش فرهنگی گفت: به رغم اشتراکات زیاد فرهنگی میان کشورها و توسعه شبکه‌های اطلاع رسانی، اطلاعات متقابل کمی از ادبیات کنونی ایران و ترکیه داریم.
وی افزود: به رغم مرز مشترک جغرافیایی و همسایگی میان ایران و ترکیه، جامعه ایرانی از ادبیات معاصر ترکیه و تحولات آن شناخت کافی ندارد و اطلاعات موجود از ناحیه غربی‌ها به ما ارسال شده است.
محمدخانی با اشاره به نبود شناخت مناسب جامعه ایرانی از تحولات ادبی و ادبیات معاصر ترکیه بیان کرد: این نبود شناخت مختص به جامعه ایرانی نیست و جامعه ترکیه نیز فاقد شناخت لازم و کافی از ادبیات معاصر ایران است.
معاون فرهنگی و بین المللی شهر کتاب در ادامه به تشریح نقش زنان در تحولات ادبی و ادبیات معاصر اشاره کرد و افزود: زنان در سی سال گذشته دوازده درصد از نویسندگان جامعه ایرانی را تشکیل می‌دادند لیکن امروزه ۵۲ درصد از نویسندگان جمهوری اسلامی ایران را جامعه زنان تشکیل داده است و ۸۰ درصد از کرسی‌های دانشگاهی در رشته‌های ادبیات زبان فارسی در اختیار استادان زن است.
وی در ادامه با انتقاد از اطلاع رسانی ضعیف در حوزه پیشرفت‌های زنان در جمهوری اسلامی اظهار کرد: امروزه در جمهوری اسلامی ایران زنان در عرصه‌های مختلف پیشتاز هستند ولی این پیشتازی به صورت مناسب منعکس و منتقل نشده است.
محمدخانی با اشاره به سابقه موسسه شهر کتاب در ایجاد پل ادبی میان ایران و ترکیه، آمادگی این موسسه را برای تعامل و همکاری بیشتر در زمینه‌های فرهنگی و ادبی اعلام کرد.
متین دوغان رییس دانشگاه یلدریم بایزید آنکارا نیز در مراسم افتتاحیه این همایش گفت: زمان آن فرا رسیده است که با اتکاء به داشته‌های علمی و فرهنگی خود معیارهای نوینی را برای همکاری‌های علمی و دانشگاهی تعریف و بر پایه آن به توسعه همکاری‌های مشترک اقدام کنیم.
وی خواستار گسترش همکاری‌های فرهنگی میان دو کشور شد و با اشاره به اشتراکات فرهنگی میان دو کشور، فراز و نشیب‌های به وجود آمده در تعاملات میان دو کشور در یکصد سال گذشته را گذرا دانست و افزود: اشتراکات زبانی و فرهنگی در طول سالیان متمادی شکل می‌گیرد و مراودات فرهنگی میان دو کشور بر گسترش این تعاملات می‌افزاید.
وی بیان کرد: این همایش می‌تواند اقدامی برای توسعه همکاری‌های علمی و دانشگاهی و تبادل آراء و اندیشه میان اندیشمندان دو کشور باشد.
عمر فاروق ارگزن رییس موسسه انتشاراتی هجه نیز در این همایش با تاکید بر ضرورت گسترش همکاری‌های فرهنگی میان دو کشور، ایران را شبیه‌ترین کشور به فرهنگ ترکیه دانست و افزود: روابط ما با ایران در طول سالهای متمادی، روابط پایدار و صلح آمیزی بوده است و این امر پیوستگی فرهنگی میان دو کشور را دو چندان کرده است.
*****
برگزاری نشست‌های تخصصی همایش بررسی جایگاه زنان در ادبیات معاصر ایران
در نشست تخصصی این همایش که به ریاست پرفسور عدنان کارا اسماعیل اوغلو و با حضور دکتر مریم حسینی از دانشگاه الزهرا، دکتر علی تمیزال از دانشگاه سلجوق و رییس مرکز تحقیقات ایران، دکتر مهین پناهی از استادان دانشگاه الزهرا(س)، دکتر برنا کاراگز اوغلو از استادان دانشگاه ابراهیم چچن آغری، دکتر معصومه خُنکدار طارسی از دانشگاه بوعلی همدان و دکتر فاطمه کوپوز از دانشگاه ابراهیم چچن آغری آغاز شد، شرکت کنندگان به ارائه مقالات خود پرداختند.
دکتر مریم حسینی از دانشگاه الزهرا (س) در این همایش با عنوان 'مکتب‌های داستان نویسی زنان در ایران' به سخنرانی پرداخت و با تشریح جریان داستان نویسی زنان در ایران، آن را تحت تأثیر جریانهای نوین ادبی جهان معرفی کرد و گفت: زنان نویسنده‌ی ایران همگام با زنان داستان نویس جهان تجربه‌های بسیاری در انواع سبک‌ها و مکتب‌های نویسندگی داشته‌اند.
وی افزود: در ایران داستان‌های زنان را می‌توان در سه دسته‌ی داستان نخبه گرا، عامه پسند و بینابین طبقه بندی کرد.
استاد دانشگاه الزهرا (س) در ادامه به تجربه‌های داستان‌نویسی زنان در ایران اشاره کرد و آن را در سه حوزه‌ی داستان کوتاه، رمان و نمایشنامه تشریح کرد.
دکتر حسینی در ادامه این مقاله گفت: نویسندگان زن علاوه بر داستان‌های تاریخی و اجتماعی به داستان‌های مختص زنان، خانوادگی و روانشناسانه و خاطرات نویسی بیشترین اقبال را داشته‌اند و هر یک از آنها علاقه‌مند به سبک و مکتب خاصی هستند، اما گاهی می‌توان انواع مکتب‌های ادبی را در آثار یک نویسنده یافت.
دکتر حسینی مهمترین دغدغه‌ی زنان داستان نویس در سال‌های پس از انقلاب در ایران را جستجوی هویت برشمرد و به تشریح نویسندگان زن و آثار آنها پرداخت.
دکتر علی تمیز آل از دانشگاه سلجوق و رییس مرکز تحقیقات ایران نیز در ادامه این نشست به ارائه مقاله خود تحت عنوان 'توران میر هادی؛ مادر ادبیات کودک و نوجوان در ایران' پرداخت و ضمن معرفی اجمالی توران میرهادی و گفت: از فعالیتهای وی می‌توان تولید آثار در حوزه ادبیات کودک و نوجوان و فعالیت‌های آموزشی وی در این حوزه اشاره کرد.
دکتر مهین پناهی استاد دانشگاه الزهرا(س) نیز در این همایش مقاله خود با عنوان 'جریان شعر معاصر زنان در ایران' را ارائه کرد و ادبیات و شعر را آینه تحولات و جریانهای اجتماعی و منشأ جریان‌های شعری گوناگونی دانست و جریان شعر زنانه را یکی از جریان‌های مهم شعر معاصر فارسی برشمرد و به تشریح جریان شعر در میان شاعران زن ایرانی پرداخت
'ناری صفوی؛ صدای زن در ادبیات معاصر ایران' از دیگر مقاله‌های ارائه شده در این سمینار بود که توسط دکتر برنا کارا گزاوغلو استاد دانشگاه ابراهیم چچن در این همایش ارائه شد.
دکتر برنا کارا گزاوغلو در این مقاله، ادبیات ایران را همچون ادبیات سایر کشورهای جهان دانست که در طول زمان به لحاظ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دستخوش دگرگونی و پیشرفت شده است و گفت: همزمان با این تحول هویت زنان نویسنده نیز دچار تغییر و تحول شده است.
وی با اشاره به این تغییرات به تشریح توانمندی‌های زنان شاعر و نویسنده ایرانی پرداخت و گفت: زنان شاعر و نویسنده ایرانی نظیر پروین اعتصامی، سیمین بهبهانی، سیمین دانشور، فروغ فرخزاد، شهرنوش پارسی پور از جمله پیشگامان ادبیات مدرن ایران هستند که توانسته‌اند تا سطوح بالایی رشد کنند و ادبیات مدرن ایران به گوش دیگران برسانند.
دکتر معصومه خنکدار طارسی از دانشگاه بوعلی همدان نیز مقاله خود را تحت عنوان 'بررسی نقش زنان نویسنده و شاعر ایران در ظهور دیدگاههای فمینیستی در ادبیات معاصر' ارائه کرد و افزایش تعداد نویسندگان زن را از مهمترین عرصه‌های تحولات ادبیات معاصر ایران برشمرد و افزود: این افزایش جدای از این که در زمینه‌ی تعداد آثار خلق شده تأثیرگذار بوده، تغییراتی را در ابعاد دیگر از جمله تغییر محتوای ادبیات داستانی، شعر و رمان را نیز به دنبال داشته است .
'درد و زن در شعر سیمین بهبهانی' از جمله مقالات دیگر ارائه شده در همایش بود که توسط دکتر فاطمه کوپوز چتین کایا استادیار دانشگاه ابراهیم چچن آغری ارائه شد.
دکتر یلدیز دوه جی بوزکوش استادیار دانشگاه یلدریم بایزید نیز مقاله‌ای با عنوان 'روابط ترکان و ارامنه در داستانهای زویا پیرزاد' ارائه کرد و به تشریح آثار این نویسنده ایرانی پرداخت.
دکتر رؤیا صدر از پژوهشگران کشورمان نیز در ادامه این همایش به ارائه مقاله خود تحت عنوان 'چهره‌ی زنان در طنز معاصر ایران' پرداخت و به ویژگی‌های طنز مدرن در ادبیات معاصر اشاره کرد و گفت: یکی از ویژگی‌های طنز مدرن ایران پرداختن به جایگاه و مسائل زنان و نیز حضور زنان طنزنویس در ادبیات معاصر است.
وی این ویژگی را ارمغان رویکرد مدرنیستی نهضت مشروطه در ایران برشمرد و افزود: این ویژگی در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در ایران رخ داد و باعث رشد حرکت‌های زنان در عرصه علم و آموزش و اجتماع شد.
'نگاهی تحلیلی به شعر شاعران زن و ادبیات دفاع مقدس' از دیگر مقاله‌های ارائه شده در این سمینار بود که توسط دکتر محبوبه مباشری استادیار دانشگاه الزهرا(س) ارائه شد و وی در این مقاله ادبیات دفاع مقدس را شاخه‌ای از ادبیات پایداری نامید و گفت: ادبیات دفاع مقدس که با قدسی انگاشتن امر دفاع در برابر رویداد جنگ تحمیلی، با توجه به ارزش‌ها و شاخصه‌های منحصر به فرد خود، هویتی تازه به ادبیات بخشیده و با گشودن ساحت جدیدی در عرصه ادبیات باعث رونق و شکوفایی آن شده است.
شریفه یردمیر پژوهشگر دانشگاه کریک قلعه ترکیه نیز مقاله‌ای تحت عنوان 'بررسی نقش زنان نویسنده و شاعر ایران در ظهور دیدگاههای فمینیستی در ادبیات معاصر زویا پیرزاد از شعرای زن ادبیات معاصر ایران و شخصیتهای زن در مجموعه داستان سه کتاب او' ارائه کرد.
وی در مقاله خود زن را به عنوان موجودی اجتماعی برشمرد و گفت: موضوع زن همزمان با انقلاب مشروطه وارد عرصه ادبیات ایران شده و شخصیت اصلی رمان‌های اجتماعی را تشکیل می‌دهد.
مریم کوچکی شلمانی از استادان مرکز آموزش زبان و ادبیات فارسی آنکارا نیز مقاله خود را تحت عنوان 'نقش زنان شاعر و نویسنده در شکل گیری یک جریان نوین ادبی' ارائه کرد و گفت: زنان برای آن که بتوانند خلاقیت خود تولید کرده و بنویسند، دشواری‌های فراوانی در پیش رو دارند به طوری که زنان شاعر در می‌یابند که مدام در آرزوی دگرگون کردن ارزش‌های تثبیت شده هستند.
دکتر موسی بالجی استادیار دانشگاه کریک قلعه نیز به ارائه مقاله خود با عنوان 'تصویر زن ایده آل و شخصیتهای نمونه در اشعار پروین اعتصامی: حوا، مریم، شیرین' پرداخت و با تشریح موقعیت زنان در ادبیات کلاسیک گفت: همزمان با تأثیرپذیری ادبیات ایران از ادبیات غرب و آغاز دوره تجدد، زنان در عرصه‌ی ادبیات جایگاه بهتری پیدا کردند به طوری که زن در دوره کلاسیک بیشتر 'اسیر مرد' بود و 'مادر بچه‌ها' و همواره در پشت پرده حضور داشت که این امر در دوره تجدد به ایفای نقش در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مبدل شد.
اسین ارن سویسال پژوهشگر دانشگاه 'کارامان اوغلو محمت بی' نیز در مقاله خود، نگاه به زن را در اشعار فروغ فرخزاد مورد بررسی قرار داد و افزود: فروغ، با انعکاس ظرافت‌ها و غنای شعر فارسی در اشعار خود، جایگاه متفاوتی در ادبیات مدرن ایران دارد.
'تحلیلی نشانه ـ پدیدارشناختی از داستانهای کوتاه جنگ به قلم زنان ' از دیگر مقاله‌های ارائه شده در این سمینار بود که توسط زهرا زواریان از پژوهشگران کشورمان ارائه شد و وی در مقاله خود به تشریح دیدگاه نویسندگان عصر حاضر پرداخت.
دکتر احمد جباری مدیر مرکز آموزش زبان فارسی آنکارا نیز با مقاله خود تحت عنوان 'نقش خانواده در آثار زنان شاعر و نویسنده ایرانی، با تأکید بر اشعار سیمین بهبهانی'، با تشریح قالب‌های شعری در دهه‌های اخیر، دهه ۶۰ و ۷۰ را دهه نوآوری در ادبیات ایران دانست و افزود: اشعار شاعران پس از پیروزی انقلاب اسلامی از درون مایه‌های اجتماعی بیشتری برخوردار هستند.
آخرین مقاله این همایش با عنوان ' ارزیابی سبک رمان دو نویسنده ادبیات ایران؛ زویا پیرزاد و فریبا وفی' بود که توسط نرگس کشانی از پژوهشگران دانشگاه آنکارا ارائه شد و وی در مقاله خود به بررسی سبک و شیوه نویسندگی دو بانوی اهل قلم معاصر ایران پرداخت.
به گزارش ایرنا، این همایش یک روزه با حضور محققان، صاحب‌نظران و استادان ایران و ترکیه و به منظور شناخت بیشتر اهالی فرهنگ و نخبگان دانشگاهی و عموم علاقه‌مندان به ادبیات در کشور ترکیه با تحولات ادبی معاصر در ایران و نقش زنان در این تحولات از سوی رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در آنکارا، دانشگاه یلدریم بایزید، دانشگاه الزهرا(س)، موسسه شهر کتاب و موسسه انتشارات هجه برگزار شد.