شنبه، ۱ اردیبهشت ۱۴۰۳
اعتماد: خرید کتاب و اهدای آن به عنوان هدیه یا عیدی، قطعا خوب است اما از آن مهم‌تر انتخاب درست کتاب است.
جمله‌ای نه چندان بلند است که عبدالجبار کاکایی شاعر درباره عیدی دادن کتاب می‌گوید.
او بر این نکته تاکید دارد که در جهان امروز با وجود آشفته‌بازاری که در زمینه انتشار کتاب وجود دارد، انتخاب کتاب خوب، کاری تخصصی شده و نیازمند مشورت با متخصصان است.
کاکایی درباره خرید کتاب و هدیه کردن آن به عنوان عیدی می‌گوید: «اتفاق خوبی است اما درست نیست که فقط منحصر به عید نوروز شود بلکه خوب است ما ایرانیان در تمام عیدها و جشن‌هایمان به یکدیگر کتاب هدیه کنیم. حال که در آستانه عید نوروز هستیم، خوب است به خاطر داشته باشیم می‌توان در این ایام حتی در مهمانی‌ها و دورهمی‌های خانوادگی یا دوستانه یا در سفر هم کتاب را فراموش نکنیم و هنگام مسافرت نیز چند جلد کتاب در کنار دیگر وسایل‌مان همراه داشته باشیم.»
حضور و وقت‌گذرانی در فضای مجازی موضوعی دیگر است که کاکایی به آن اشاره می‌کند: «البته امروزه با وجود گوشی‌های هوشمند و کتاب‌های الکترونیکی، می‌توان به راحتی از این امکان بهره‌مند شد و می‌توانیم با استفاده از همین گوشی‌ها کتاب‌های مورد نظرمان را بخوانیم. با این حال و هرچند که این امکانات تازه، افراد را از خرید کتاب بی‌نیاز می‌کند، همچنان معتقدم سنت خریدن کتاب و هدیه دادن آن خوب است همچنان‌که قفسه‌های کتابخانه در هر خانه‌ای نشان از فرهیختگی آن خانواده دارد و امیدوارم همچنان نگاه سنتی به کتاب را حفظ کنیم.»
او بلافاصله نکته مهم دیگری را گوشزد می‌کند: «هرچند خریداری کتاب و هدیه کردن آن بسیار خوب است اما هوشیاری برای انتخاب این هدیه بسیار مهم‌تر است. بنابراین خرید یک کتاب یک مبحث است و خرید کتاب مناسب، مبحثی دیگر به ویژه در این آشفته بازاری که هر موسسه‌ای برای خود یک انتشاراتی راه‌اندازی کرده است یا کتابخانه‌ای دارد که معیار انتخاب آثارش موارد کیفی نیست، وضعیت دشوارتر هم می‌شود.»
اما وقتی قرار باشد کتابی به کودکان یا نوجوانان هدیه شود، این وسواس باز هم بیشتر می‌شود چراکه انتخاب یک کتاب نامناسب برای خوانندگان این رده سنی، ممکن است برای همیشه کودک یا نوجوان مورد نظر ما را از مطالعه فراری دهد و حال آنکه یک انتخاب خوب، می‌تواند شوق مطالعه را در این مخاطب بالقوه ایجاد کند. کاکایی در این زمینه توضیح می‌دهد: «درباره خرید کتاب مشخصا برای مخاطب کودک و نوجوان این حساسیت‌ها بیشتر هم می‌شود. این روزها برای رده‌های سنی کودک و نوجوان ده‌ها عنوان کتاب منتشر می‌شود و در این میان انتخاب کتابی که مفیدتر و جذاب‌تر باشد و عادت به مطالعه و لذت کتابخوانی را در مخاطبان این رده سنی ایجاد کند، بسیار حایز اهمیت است. بهتر است کسانی که قصد دارند به کودکان یا نوجوانان کتاب هدیه دهند، حتما از متخصصان مشورت بگیرند چراکه دیگر انتخاب و خرید کتاب، نیازمند تخصص است. از این نگاه، پدر و مادری که می‌خواهند برای فرزندشان کتاب بخرند، حتما باید با علایق او، محیط پیرامونش، شرایط همسالان او و... آشنایی کامل داشته باشند. به نظرم خانواده‌ها برای تهیه کتاب برای فرزندان‌شان نیازمند مشاوره و کسب اطلاعات از افراد کارشناس هستند.»
کاکایی که به تازگی کتاب شعر «در مجاورت جهان» را منتشر کرده، معتقد است که ارایه اطلاعات به یکدیگر درباره کتاب‌های خوب، از دیگر نکاتی است که می‌تواند به افراد برای تهیه کتاب‌های مناسب کمک کند. همان‌گونه که راه‌اندازی کانال‌های تلگرامی برای معرفی و پیشنهاد کتاب‌های خوب هم می‌تواند بسیار مفید باشد.
او در تشریح بیشتر آن عقیده اضافه می‌کند: «این روزها که در جهان انفجار اطلاعات به سر می‌بریم و سرعت انتقال دانش و اطلاعات بسیار بالاست، افراد به سرعت می‌توانند مطالب را جست‌وجو و به تازه‌ترین یافته‌ها دسترسی پیدا کنند و می‌توان از این فضا هم به نفع کتاب بهره‌مند شد.»
هرچند برخی از افراد معتقدند فضای مجازی سبب دوری مخاطبان از کتاب شده، اما نگاه کاکایی خیلی هم منفی نیست: «از شبکه‌های اجتماعی و کتاب‌های الکترونیک گفتیم، وجود این شبکه‌ها سبب رشد آگاهی هم می‌شود ولی نباید فراموش کرد که همه افراد چنین استفاده‌ای از این فضا نمی‌کنند اما باور دارم که اگر دانش استفاده از شبکه‌های اجتماعی را بالا ببریم، سرعت انتقال اطلاعات هم بالاتر می‌رود ولی منوط به اینکه به کندخوانی و تندخوانی عادت نکنیم چراکه گاه کوتاه‌خوانی ـ خواندن متون کوتاه ـ در فضای مجازی، خوانندگان را بد عادت می‌کند و دیگر حوصله خواندن کتاب‌های چند صفحه‌ای را نخواهند داشت.»
او در پایان سخنان خود به نکته مهم دیگری هم توجه می‌دهد: «مطالعه و کتابخوانی نیازمند شرایطی است و امنیت و آرامش فکر می‌خواهد. به قول سعدی «یکی تحرمه عشا بسته و دیگری منتظر عشا نشسته، هرگز این بدان کی ماند» یعنی هر یک از افراد درگیر موقعیت خاص خود هستند که با وضعیت دیگری متفاوت است. بنابراین باید شرایط هر فرد را مختص خود او در نظر گرفت. کسی که درگیر اولیه‌ترین نیازهای خویش است، طبیعی است که برای کتابخوانی هم فراغتی ندارد. به هر حال یکسری دغدغه‌ها، آدم را از یکسری دغدغه‌های دیگر که عموما نیازهای فرهنگی هستند، جدا می‌کند و آنها را به دغدغه‌های ثانویه تبدیل می‌کند. اگر جامعه آرامش اقتصادی داشته باشد، توجه به حوزه مطالعه هم بیشتر می‌شود اما تا مادامی که جامعه درگیر مسائل اقتصادی است، اولین کالاهایی که از سبد مصرف خانوار کنار گذاشته می‌شوند، کالاهای فرهنگی مانند کتاب، موسیقی، سینما، تئاتر و... هستند و اینگونه است که نرخ مطالعه در کشور ما رقم درخشانی ندارد.
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
