افق‌های امروزی و فردایی در مطالعه

ایران:  واقعیت اینجاست که نظام اجتماعی ما، زندگی ما را بدون آنکه معطوف به نیازهای افراد یا متکی به دانش باشد، مدیریت می‌کند. آنچه باید مد نظر قرار داد این است که ما دیروزی داریم و فردایی. افرادی که در دیروز هستند، دغدغه هویتی، تاریخی و کهن دارند. به همین سبب، کتاب‌های تاریخی کاربرد دارد و این نوع دانش اهمیت پیدا می‌کند. بنابراین، می‌بینیم که یک گروه کتاب تاریخی مطالعه می‌کنند و در جست‌وجوی این هستند که گذشته آنان چگونه بوده و چه وضعیتی داشتند و چگونه به امروز رسیدند.
ساحت سوم ساحت آینده است. در این ساحت کسانی به کتاب نیاز دارند که در اندیشه آینده هستند پس کتاب‌هایی می‌خوانند که معطوف به آینده است. یعنی مربوط به آرمان‌ها و جهان فردا است، مربوط به شناخت جهان بیرون از جهان ایرانی و آینده ایرانیان است، درواقع در رابطه با اتفاقاتی است که در آینده برای ایران می‌افتد. اینجا است که کتاب‌های سبک رمان که بسیار خیال‌پردازانه و آرمان گرایانه است و نیز مکاتب و ایدئولوژی‌ها سر بر می‌آورند، بخصوص حوزه ادبیات، یعنی شعر و داستان اهمیت می‌یابند. البته بخش عمده مسئولیت آن را فضای مجازی برعهده گرفته است و صد البته کتاب‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد. بنابراین در دو ساحت دو گروه از ایرانیان کتاب می‌خوانند و خواهند خواند و باید بخوانند: کسانی که گذشته تاریخ‌شان برایشان مهم است و کسانی که دغدغه آینده دارند و به آرمان‌هایشان در آینده می‌اندیشند. اما ایرانیان آثار، کتاب و منابع و اطلاعاتی که معطوف به تنظیم مناسبات زندگی و بهتر شدن وضعیت زیست کنونی آنان است را نمی‌خوانند؛ از این بابت باید از آن دور شویم و خیلی هم نباید انتظار داشته باشیم. مگر اینکه تغییری در نظام اجتماعی ما رخ دهد. آن تغییر این است که تخصص معیار کار و شغل بشود. چون در کشور ما ماجرا وارونه است و افراد اول شغلی را به دست می‌آورند و سپس به سراغ کسب تخصص می‌روند. مثلاً مسئولیت می‌گیرند و تازه دکتر و مهندس و... می‌شوند. بر همین مبنا، کتاب و دانشی تولید نمی‌شود. پس مهندسی، پزشکی و علوم انسانی به معنای واقعی‌شان مفید نیستند و برای ساختن فردای افراد، مهاجرت و آینده مهم تلقی می‌شوند. کسانی که این رشته‌ها را پی می‌گیرند یا به فکر فردای خود هستند یا قصد مهاجرت دارند. همچنین در بین کسانی که تاریخ می‌خوانند می‌توان پدیده نسل‌ها را نیز تحلیل کرد. نسل قدیم، نسل میانی و نسل جدید. نسل قدیم تاریخ می‌خواند، نسل میانی مطالعه نمی‌کند و نسل جدید چون به فکر آینده و ساختن ایران فردا است، زیاد مطالعات تاریخی ندارد.