ایران: هاشم جاوید (۱۳۹۷-۱۳۰۵) که در واپسین روزهای اردیبهشت درگذشت، یکی از حافظ پژوهان معتبر ایران شمرده میشد:«حافظ جاوید»(فرزان روز، ۱۳۷۵) و «دیوان حافظ»(همراه با بهاءالدین خرمشاهی، فرزان روز، ۱۳۷۸) از جمله آثار او در این زمینه است.با وجود برخی نوشتههای پراکنده، باید بیشتر او را ادیبی شفاهی دانست.چنین ادیبانی به دلایل مختلف کم دست به قلم میبرند. اما نوع آگاهی و شیوه نقادی آنان اغلب حضوری قابل احترام به آنان میبخشد. چنان که ادیبان و شاعرانی مانند احسان یارشاطر، احمد مهدوی دامغانی، سیمین بهبهانی، سیروس پرهام، منصور اوجی، محمدرضا شفیعی کدکنی، بهاءالدین خرمشاهی و بسیاری دیگر با احترام فراوان از او یاد کردهاند. خوشبختانه در شمارههای ۵۱ و ۵۲ مجله «نقد و بررسی کتاب تهران» (تابستان و پاییز ۱۳۹۵) هرمز همایونپور به مناسبت نودمین سال تولد این ادیب یادنامهای به احترام او منتشر کرد. هاشم جاوید مانند بسیاری از ایرانیان ادیب و باذوق گاه شعر هم میگفت. پرشهرتترین شعر او«پیرخرد» نام دارد که غلامحسین یوسفی، ادیب نامدار، در «چشمه روشن»(علمی، ۱۳۶۹) تفسیری بر آن نوشته است:
«پیر خرد یک نفس آسوده بود. / خلوت فرموده بود. / کودک دل رفت و دو زانو نشست. / مست مست. / گفت: تو را فرصت تعلیم هست؟ / گفت: هست. / گفت کهای خستهترین رهنورد، / سوخته و ساخته گرم و سرد، / بر رخت از گردش ایام گرد. / چیست برازنده بالای مرد؟ / گفت: درد. / گفت چه بودای همه دانندگی، / راستترین راستی زندگی؟ / پیر که اسرار خرد خوانده بود، / سخت در اندیشه فرومانده بود. / ناگه از شاخهای افتاد برگ، / گفت: مرگ»
شعر جاوید روایتی نو از صورت قالبی کهن(مستزاد) و ساختار قالبهای کهن دیگر (رباعی و قطعه)است.به لحاظ محتوا هم باید آن را تعبیری تازه از ایدهای باستانی، یعنی گذرا بودن زندگی تلقی کرد.به تعبیر یکی از خردمندان بزرگ شرق، تنها قانون پایدار جهان این است که هیچ چیز پایدار نیست! یادش همواره با شعرپژوهان و شاعران همراه باد!