شنبه، ۱ اردیبهشت ۱۴۰۳
مهر: محبوبه نجف خانی سال ۱۳۳۵ در تهران زاده شد. او دانش آموخته رشته مترجمی زبان انگلیسی از مدرسه‌ی عالی ترجمه (دانشگاه علامه طباطبائی کنونی) و از اعضای شورای کتاب کودک و انجمن نویسندگان کودک و نوجوان است. او به مدت ۵ سال کتاب‌های ترجمه شده کودکان و نوجوانان را در شورای کتاب کودک بررسی می‌کرد و از این رهگذر و حضور در مجامع جهانی ادبیات کودک تجربیات قابل توجهی در زمینه نشر بین‌الملل به دست آورده است.
نجف‌خانی با اشاره به اینکه مدت‌هاست در بین اهالی قلم درباره حضور جهانی ایران در بازار کتاب صحبت می‌شود و حتی گاهی حس می‌کنیم که این مساله منجر به نوعی برخورد میان مؤلف و مترجم شده است، عنوان کرد: مترجم در ایران متهم می‌شود که به خاطر ترجمه‌هایش باعث به کم رونق شدن تألیف شده است در حالی که این همه ماجرا نیست.
وی ادامه داد: من همیشه گفته‌ام که مترجم دست به یک جنگ نابرابر با مؤلف می‌زند. او بهترین‌های جهان را انتخاب و به زبانی باز می‌گرداند.بیشتر این آثار هم از کشورهای انگلیسی زبان انتخاب می‌شوند و به طور ویژه ایالات متحده. این یک امر اجتناب ناپذیر است. در بسیاری از کشورهای پیشرفته انگلیسی زبان در دنیا نیز میزان مصرف کتاب به ویژه در حوزه کودک و نوجوان از تولیدات ایالات متحده آمریکا به اندازه‌ای است که آن کشورها را نگران کرده است.
نجف‌خانی ادامه داد: ما در ایران اما در کنار این مصرف دغدغه ترجمه داریم و دائم از خود سؤال می‌کنیم که چه باید کرد که کتاب‌های ما به زبان‌هایی مانند انگلیسی ترجمه شود. به نظر من ما به تعداد انگشت دست در ایران نویسنده‌حرفه‌ای داریم. حرفه‌ای یعنی نویسنده‌ای که در ایران کتاب‌هایش مورد استقبال قرار بگیرد اما من فکر می‌کنم باید بپذیریم که همین تعداد هم توان رقابتی با نویسنده غیر ایرانی در حال حاضر ندارند.
این نویسنده و مترجم تصریح کرد: نویسنده غیر ایرانی این توان و امکان را دارد که مطالعاتی بسیار قوی و مداوم داشته باشد. مثلاً وقتی وارد نویسندگی برای کودکان می‌شوند حتماً موضوع روانشناسی کودک و یا تربیت کودکان را می‌شناسند. با نویسندگی خلاق آشنا هستند و دوره‌های مختلفی مانند NFA یعنی هنر مدرن خلاق را سپری کرده‌اند. عادت کرده‌اند به هر هفته چند هزار کلمه نوشتن. خب ما کدام‌یک از این اتفاقات را در میان نویسندگانمان دیده‌ایم؟ چند نویسنده ایرانی مثلاً برای بخش کودک و نوجوان خود را عادت داده به اینکه فلسفه بخواند؟ چند نفرشان روانشناسی و جامعه شناسی و تربیت را در کنار ادبیات جهان می‌شناسند؟
وی همچنین گفت: وقتی از نویسنده ایرانی می‌پرسیم چرا کارهای ترجمه را نمی‌خوانی؟ می‌گوید نمی‌خواهم روی ذهنم تأثیر بگذارد. این چه استدلال غلطی است؟ تمام نویسندگان مطرح خارجی عکس این کار را می‌کنند. به نظرم کم‌کاری خودمان را برای رسیدن به مرتبه جهانی را نباید به گردن کسی انداخت.
این نویسنده در ادامه با اشاره به اینکه مساله دیگری که بر سر راه جهانی شدن قلم و نویسندگان ایرانی است، موضوع کپی‌رایت است، گفت: بارها دیده‌ام که برخی ناشران خودجوش رایت اثر ترجمه را می‌خرند اما تا وقتی که این مساله مبدل به یک پروسه نشود نمی‌شود انتظار داشت که ناشران غیر ایرانی به خرید آثار ایرانی اقبال نشان دهند. خود آنها به شوخی می‌گویند ایرانی‌ها راهزن فرهنگی هستند. حق و حقوق کسی را نمی‌دهند. باید به روش خودشان با آنها روبرو شد. خود ما با آثارمان چطور برخورد می‌کنیم؟ رایزن‌های فرهنگی ما چقدر با اجازه مولفان ما کتابها را انتخاب و ترجمه می‌کنند؟
وی در عین‌حال افزود: شکی نیست که ترجمه از برترین‌ها دنیا انتخاب می‌شود و تألیف دربرگیرنده همه انواع تولیدات ماست. ما پیش از این اما تولیداتی داخلی داشته‌ایم که در سطح داخلی برند بوده‌اند و مردم با خیال راحت سراغ آنها می‌رفته‌اند. اگر دنبال مقابله و حرفی برای زدن هستیم باید کیفیت کار را بالا ببریم. باید برای تألیف کیفیت آن را بالا ببریم تا مخاطب داخلی و در نهایت خارجی به سراغ آن بیاید.
نجف‌خانی در پایان افزود:یکی از مشکلات ما با ادبیات تالیفی‌مان یک بار مصرف بودنش است. کمتر پیش آمده که کتابی تولید کنیم که مخاطبش چندین بار آن را بخواند. همه کارهایمان یکبار مصرف شده است.
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
