ایران: با اینکه مجله بررسیهای تاریخی در شماره ۲۷ خود به تاریخ مرداد و شهریور ۱۳۴۹ نوشت: «برنامه طبع
شده نشان میدهد قاعدتاً میبایست ۴۰ تن از محققان، سخنرانیهایی ایراد کرده باشند و حال آنکه با
اهمیت و مقام علمی که بیهقی در رشته تاریخنویسی ایران دارد، انتظار میرفت تعداد
سخنرانان، خیلی بیشتر از این عده باشند ولی ظاهراً به سبب آنکه دانشگاه مشهد
بسیاری از فضلا و محققان را از تصمیم خود بیخبر گذاشته یا دیر خبر کرده بود، آن
گونه که میباید استقبال نشد» اما واقعیت این است که مجلس بزرگداشت «ابوالفضل بیهقی»
در نهایت وزانت برگزار شد.
اگر فقط نگاهی به اسامی شرکتکنندگان و سخنرانان[این
بزرگداشت] بیندازیم، خواهیم دید کسانی که بین روزهای ۲۱ تا ۲۵ شهریور ۱۳۴۹ به دانشگاه مشهد آمده بودند، وزنهای در فرهنگ ایران به شمار
میآیند و نام یکیکشان بر تارک فرهنگ و ادبیات این سرزمین میدرخشد: ایرج افشار،
سیدحسین نصر، غلامحسین یوسفی، سیدجعفر شهیدی، عباس زریاب خویی، محمدابراهیم
باستانی پاریزی، حبیب یغمایی، عبدالحسین زرینکوب، مجتبی مینوی، مهدی محقق،
محمدعلی اسلامی ندوشن، شیرین بیانی، محمد پروین گنابادی، خلیل خطیب رهبر، سیدمحمد
دبیرسیاقی، محمدتقی دانشپژوه، محمداسماعیل رضوانی، حسن سادات ناصری، ضیاءالدین
سجادی، علیاکبر سعیدی سیرجانی، خسرو فرشیدورد، احمد گلچین معانی، محمدتقی مدرس
رضوی، کاظم مدیر شانهچی، علی شریعتی، محمدجواد مشکور، مصطفی مقربی، سلیم نیساری،
امیرحسن یزدگردی، صادق کیا و چند نفر دیگر. حتی سیدمحمدعلی جمالزاده از ژنو مقاله فرستاده
بود و ۸ ایرانشناس از امریکا، کانادا، ژاپن،
هند، افغانستان و پاکستان نیز حاضر شده بودند. افسوس که بدیعالزمان فروزانفر هم
مطلبی داده بود اما ۴
ماه پیش از برگزاری همایش اجل مهلتش نداد.
در این مجلس، «سخنرانیها گاهی کلی بود و گاهی در
مواضع جزئی. استاد مینوی از ترک و تازیک در عصر بیهقی صحبت کرد. دکتر شیرین بیانی
از زن در تاریخ بیهقی سخن گفت. دکتر نورانی وصال شخصیت آلتونتاش را از نظر بیهقی
روشن ساخت و دکتر جواد مشکور از آمدن ترکان غز به ایران سخن گفت، اصطلاحات دیوانی
واداری را دکتر مهدی محقق، جهانبینی بیهقی را دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن و روش
علمی او را تقی بینش روشن ساخت. دکتر جمال رضایی قیافه بوسهل زوزنی را در بیهقی مجسم
ساخت و من به «یاد کرمان در تاریخ بیهقی» اکتفا کردم، گیتی فلاح رستگار از آداب و
رسوم و تشریفات دربار غزنه حکایت کرد و استاد دکتر عباس زریاب خویی تاریخنویسی
بیهقی را به دقت توجیه نمود و مهدی رکنی یزدی از دیوان رسالت و آیین دبیری از خلال
تاریخ بیهقی یاد کرد، محمود مهدوی دامغانی در سخنرانی بسیار جالبی از جغرافیای
تاریخی بیهق سخن گفت، دکتر صادق کیا بعضی اصطلاحات و ترکیبات خاص بیهقی را که مختص
سرزمین بیهق و گویش بیهقی است روشن نمود.»
این همایش زمانی برپا شد که غلامحسین یوسفی؛ مدیر گروه
زبان و ادبیات فارسی، جلال متینی؛ رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی و عبدالله
فریار؛ رئیس دانشگاه مشهد بودند و البته ناگفته پیداست که میانداری علمی آن را یکی
از بزرگترین بیهقیپژوهان معاصر؛ «علیاکبر فیاض» برعهده داشت. بیشک آیین بزرگداشت دبیر
چیرهدست و مورخ نکتهدان عصر غزنوی و نثر اعلای هزارسالهاش، یکی از باشکوهترین
برنامههای مشابه در نیم قرن اخیر است.
«محمد ابراهیم باستانی پاریزی» پس از پایان بزرگداشت، مطلب
مبسوطی با عنوان «هزاره بیهقی» در مجله یغما به تاریخ مهر ۱۳۴۹ منتشر کرد و این مطلب شاید بهترین
پاسخ به آن عبارات معترضه مجله بررسیهای تاریخی باشد.