حدود چهار ماه تلگرام در چین قطع شد. گفتگو بین من با دوستان ایرانی هم ظاهراً قطع گردید. امروز وقتی که به دفتر رسیدم، متوجه شدم که تلگرام دوباره وصل شد. یک پیام از مدیر مرکز فرهنگی شهر کتاب علیاصغر محمدخانی به تلگرامم فرستاده شده بود: سلام خانم یوگویلی خوب هستید انشاالله. چه خبر از چین؟ اخبار ادبی و فرهنگی از چین بویژه در باره ادبیات فارسی برایمان بفرستید تا در ایران منتشر شود. میخواهم به او بگویم قبل از اینکه اصل موضوع را بررسی کنم، یک خبر خوشایند در راه است. یک ماه پیش تقدیرنامه از طرف انجمن نویسندگان چین به دانشگاه مطالعات زبانهای خارجی پکن دریافت کردم. به نظر بنده خبری بهتر از این نیست.
سمینار حفظ و نو آوری فرهنگی بین المللی
این عکس را برای محمدخانی در این جا میگذارم و جای ایشان خیلی خالی ست. سلامتی از همه مهمتر است.
خبر دیگر این است که چند روز پیش از طرف دفتر رایزن فرهنگی سفارت ایران در چین یک نامه خداحافظی به دستم رسید. این دو خبر را با محمدخانی برای چاپ هماهنگی کردم چون خودش در جریان این اخبار است. برای بینندگان (خوانندگان) عزیز ایرانی خبر دقیقتری آماده کردهام مثل:
متن نامه از طرف رایزن فرهنگی ایران در پکن دکتر آلماسیه است که ملاحظه میفرماید:
سر کار خانم دکتر یوگویلی
با سلام و احترام
درخت تنومند دوستی دو ملت بزرگ ایران و چین ریشه در اعماق تاریخ دارد و از سایبان و میوه و شاخ و برگان در همه ادوار، نه تنها دو ملت، که سایر ملتها نیز بهرمند بودهاند.
خوشبختانه روابط دو ملت در دوران معاصر نیز فراگیر، همه جانبه و در مسیر گسترش و ارتقا بوده است. در این میان نهادهای ایران شناسی و چین شناسی در دو کشور، کرسیهای زبان فارسی و زبان چینی دانشگاهها، اساتید، هنرمندان، ادیبان و اندیشمندان، نقشی ممتاز و بیبدیل در ایجاد شناخت دو جانبه و استحکام پیوندها ایفا کردهاند. برای اینجانب نیز مایه بسی افتخار بود که چند صباحی بعنوان رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چین برای استمرار حلقههای پیوند و ایجاد ارتباط در عرصههای نوین تلاش کنم.
اکنون که ماموریتم به عنوان رایزن فرهنگی خاتمه یافته و عازم میهن عزیزم هستم لازم دانستم صمیمانه از مهر و محبتی که به اینجانب بذل مینمودید تشکر کنم. خاطره خوش آشنایی و همراهی با شما و لحظات شیرین دیدارها و برنامهها و گفتگوها، همیشه با من خواهد ماند.
دوستی دو ملت بزرگ ایران و چین پاینده باد.
محمد رسول الماسیه
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در چین
۱ سپتامبر ۲۰۱۸
من هم وظیفه خودم می دانم که عرض ادب نمایم و باید یک نامهی خداحافظی هم برای ایشان بفرستم.
پاسخ نامهی خداحافظی در جادهی ابریشم را برای ملاحظه خوانندگان میگذارم:
آقای دکتر الماسیه ـ رایزن فرهنگی محترم سفارت ایران در پکن
با درود و احترام؛
شما به زودی به ایران برمیگردید ولی فراموش نکردید به دوستان قدیم چینیتان، نامه خداحافظی بنویسید. من به عنوان یک استاد دانشگاه، با خوشبختی نامه خداحافظی شما را دریافت کردم. این نامه برای من ارزشمند و جای افتخار است و به خاطر آن شکرگزاری میکنم. به قول سعدی «منت خدای را عزوجل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزید نعمت.»
از شما تشکر میکنم که این سالها برای تبادل فرهنگی بین دو کشور چین و ایران تلاش شایستهای کردید که نتیجه بخش بوده است؛ به گفته ضرب المثل ایرانی «نابرده رنج گنج میسر نمیشود». خدا را شکر میکنم که اراده و پشتکار شما باعث شد بار دیگر بین دو تمدن بزرگ، کهن و با اقتدار جهان که از طریق جاده ابریشم با هم ارتباط دارند، دوستی عمیقی ایجاد شود. شما با شخصیت متین و عملکرد خود دوستی ریشهداری بین مردم ایران و چین ایجاد کردید. در زمان مأموریت شما، در زمینه ادبیات، ایرانشناسی، پزشکی و کنفسیوسشناسی، بین شاعران و نویسندگان و اساتید تبادل چشمگیری آغاز شد، به طوریکه گفته میشود از زمان انقلاب اسلامی در ایران تاکنون چنین تجربهای برای نخستین بار بوده است.
در این میان، مواردی را خود شاهد بودهام، مانند سمینار بینالمللی پل ادبی ایران و چین، همایش بین المللی گفتگوهای فرهنگی ـ تمدنی ایران و چین، همایش بینالمللی جاده ابریشم در قرن ۲۱، اولین و دومین همایش بین المللی بررسی اندیشههای سعدی و کنفوسیوس، سمینار بین المللی حفظ و نوآوری فرهنگی ادبی، سمینار بین المللی تبادل تمدن چین و ایران با یک راه یک کمربند، سمینار سالانه انجمن دوستی ایران و چین با عنوان دست به دست هم جاده ابریشم را بسازیم...؛ همه اینها میوه تلاش در زمان مأموریت شما بوده است.
به یقین این ارتباطات برای مردم دو ملت نیز سودمند و پرمعناست. به اصطلاح چینی تبادل بین کشورها با تبادل مردم معنا میگیرد و تبادل مردم، رابطه بین قلبهاست. نیز شما خوب میدانید تبادل فرهنگی دو کشور برای یادگیری و حفظ فرهنگ برجسته کشورها نقش اساسی دارد. در نظر شما ارتباط بین دانشمندان و صاحبنظران دو کشور حائز اهمیت بود؛ به طور مثال در ماه می سال ۲۰۱۷ استاد برجسته ایرانی، آقای دکتر اسماعیلپور، در رأس هیأت نویسندگان و شاعران ایرانی برای بازدید به چین آمد و در انجمن ادبی چین و شانگهای حضور یافت. شما برای خیر مقدم و نیز بدرقه به فرودگاه آمدید و مدام احوال ایشان را جویا میشدید. من به عنوان یک همکار در انجمن چین حضور داشتم و این رفتار انسانی شما برایم درس بود و متأثر میشدم.
در سال ۲۰۰۹ میلادی دانشگاه مطالعات زبانهای خارجی پکن گروه زبان فارسی تأسیس شد و در سال ۲۰۱۱ میلادی هیأت رییسه این دانشگاه برای بازدید به ایران رفتند. حاصل این ارتباط تأسیس اتاق ایران شناسی در سال ۲۰۱۳ میلادی در این دانشگاه بود. از آن زمان تاکنون، رییس دانشگاه مطالعات زبانهای خارجی پکن ۵ بار به ایران سفر کرده و با دانشگاه تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه امام خمینی و بنیاد سعدی تفاهم نامههایی امضا نموده است. نیز دو دوره دانشجویان چینی برای ادامه تحصیل به ایران اعزام شدهاند. همه اینها را مدیون حمایت رایزنی فرهنگی سفارت ایران در پکن میدانیم.
... میگویند دوستی مانند گل است که اگر با قلب انسانی مراقبت شود، با نشاط و پردوام خواهد ماند. وقتی من به جاده ابریشم آمدم، هر روز زیباییهای فضایی را که در آن بودم، احساس میکردم و نور فرهنگ پارسی را لمس میکردم؛ به خصوص نسبت به جهان پر هیاهوی امروزی. فرهنگ چین نیز مانند فرهنگ پارسی دارای ویژگیهای عمیقی است. اگر از سالهایی که به دنبال حقیقیت در ایران درس میخواندم، از من بپرسید که از فرهنگ چین و ایران چه یاد گرفتهای میگویم: «شکر و عشق». آنچه از مردم چین یا ایران در من تأثیر میگذارد، زیبایی شخصیت است که این همان معنای خلق است.
بر اثر زلزله ۵٫۸ ریشتری در منطقه کرمان که شدت آن در بسیاری از شهرهای کرمان احساس شد تعدادی از زلزله دیدگان بر اثر ترس و فرار از زلزله دچار سانحه شدند. در روز ۱۴ نوامبر سال ۲۰۱۷ گروه کمکی از شهر شن جون چین کمکهای اولیه خود را فراهم و عازم ایران شد و نمیدانم و چگونه یکی از دوستانم از شهر شن جون به من تلفن کرد و گفت دو نفر از گروه کمکی زلزله کرمان شهر شن جون در روز ۱۵ نوامبر به پکن برای گرفتن ویزا ایران خواهند آمد و از من تقاضا کرد به هر شکل کمک نمایم برای هماهنگی با سفارت ایران در پکن و سفارت چین در تهران و برای رزرو هتل در ایران و پیدا کردن مترجم همراه این گروه و همچنین پزشک چینی هم هماهنگ کنم. در این جا از رایزن فرهنگی ایران و چین و همچنین از مدیر هتل جادهی ابریشم آقای سعید و مدیر مرکز ایران و چین راه ابریشم نو خانم دکتر آزاده باقری برای فرستادن مترجم آقای سعید تشکر کرده و نام ایشان را بردم.
چهار نفر از انجمن داوطلبان زلزله رسانی شن جون در روز ۱۶ نومبر به تهران رسیدند و به مدت دو هفته از همدیگر با خبر و هر چه از دستم بر میآید کمک ایشان میکردم.
احساس میکنم انسان در مقابل طبیعت چقدر کوچک و ناتوان است. اگر توان و سلامت نداشته باشد مال و ثروت و مقام و نام بیارزش میشود. هر چند که انجمن داوطلبان خیریه شن جن بعد از دو هفته کمک به مردم کرمان که در محل زلزله مشغول بودند به چین برگشتند و نامهای تشکر به دانشگاهم فرستادند. ولی با این نامه دلم آرام نگرفت. دلم برای مردم آسیب دیده کرمان میسوخت. حتی خانم فرمند یک روز به من تلفن کرد که بابت بازسازی این شهر چگونه میتوانست از چین کمک میگیرد؟ از این بیشتر خودم نمیدانم و ناتوانم.
قدر نامه از طرف انجمن داوطلبان خیریه شن جن
به دانشگاه مطالعات زبانهای خارجی پکن و استاد یوگویلی در هماهنگی این گروه داوطلبان به زلزله زدگان کرمان نقش مهمی ایفا کرده است.
به قول حافظ: دور گردون گر دو روزی بر مراد ما نرفت/ دائماً یکسان نباشد حال دوران غم مخور . یک ماه از فاجعهی زلزله کرمان نگذشته بود که در روز ۲۸ نوامبر سال ۲۰۱۷ سمینار سالانه انجمن دوستی ایران و چین با عنوان دست به دست هم جاده ابریشم را بسازیم برگزار شد. دعوتنامه از طرف انجمن دوستی چین بابت اجرای بخش فرهنگی برنامه به من رسید. آقای هولیمینگ (سفیر سابق سفارت چین در ایران) بخش اقتصادی برنامه را عهده دار بودند. در اصلی من با مدیرانجمن دوستی ایران آقای دکتر محمدی هم اجرا بودیم. در این برنامه بیش از ۸۰ نفر مدیران شرکتها چینی و ایرانی و خبرگزاران حضور داشتند. برنامه پربار و با شکوهی بود چندی نگذشت تقدیرنامه از طرف انجمن دوستی چین به دانشگاه ما رسید.
قدر نامه از طرف انجمن دوستی چین به دانشگاه مطالعات زبانهای خارجی پکن بابت سمینار سالانه انجمن دوستی ایران و چین با عنوان دست به دست هم جاده ابریشم را بسازیم. دکتر یوگویلی در این همایش تلاش شایان کرد و نقش مهمی ایفا کرد.
هدف دانشگاه مطالعات زبانهای خارجی پکن پرورش افراد توانمند و برجسته است؛ افرادی دارای دیدگاه بینالمللی که فرهنگ چینی داشته باشند و قوانین بین المللی را بدانند، هم زبان خارجی را آموخته باشند و هم تخصص داشته باشند. در عین حال فرهنگ کشورهای دیگر را نیز بشناسند. این هدف، نیاز دارد به اینکه افرادی که پرورش مییابند ابتدا از نظر اخلاق تربیت شوند و شکرگزاری باشند. نیز توانایی تخصصی و زبان آموزی را ارتقا دهند. این توانایی باید از فرهنگ اصیل پارسی آموخته شود. چنین افرادی خواهند توانست از دانش خود به جامعه و کشور خدمت کنند و معنای زندگی را بالنده نمایند؛ اکنون کشورها به چنین افرادی نیازمندند تا پیشرف جهان در سایه صلح باشد.
به عنوان مدرس زبان فارسی دانشگاه مطالعات زبانهای خارجی چین، احساس میکنم چه بار سنگین و مقدسی بر دوش دارم. رییس جمهور خلق چین، آقای سی جین پینگ بیان کرد سرنوشت همه انواع بشر را باید همسان سازیم: احترام، اقتدار و پیشرفت در کنار هم در جاده ابریشم. این چشم انداز حرکت عصر امروز است.
من در این سالها همراه با انجمن بینالمللی کنفسیون، انجمن نویسندگان چین و انجمن دوستی ایران و چین در راستای تبادل این سازمانها با ایران همواره تلاش کردهام و در بسیاری از ملاقاتها در ایران و چین در زمینههای مختلف سیاسی، فرهنگی، آموزشی و اقتصادی و پزشکی به عنوان مترجم همزمان خدمت کردهام؛ مانند سفر رئیس مجلس ایران، آقای لاریجانی به چین، اجرای سخنرانی ایشان در دانشگاه مطالعات زبانهای خارجی پکن با عنوان: روابط چین و ایران مثل درخت جاویدان باد و سخنرانی معاون نخست وزیر چین خانم لئو ین دونگ در نمایشگاه فرهنگی بینالمللی شهر دون هونگ یا دیدار دو وزیر آموزش و پرورش چین و ایران ... همهی این ملاقات و سخنرانی مقامات چین و ایران به یک معنای اصلی اشاره میکنند:
ما به عنوان ملیتهای جهانی باید متعهد باشیم ضمن احترام به تمدن یکدیگر، با تبادل و حفظ فرهنگها باهم در صلح و صفا زندگی کنیم، ارزشهای بشری را حفظ کنیم تا جاودان بمانیم. در نخستین کنگره جهانگردی خلق چین، معاون رئیس جمهوری ایران آقای دکترسلطانی فر سخنرانی کرد و در آنجا رأی اولین بار به زبان فارسی به عنوان زبان ترجمه همزمان استفاده کرد.
در همه این فعالیتها برای پیشبرد روابط چین و ایران، شما به عنوان هماهنگ کننده حضور داشتید. همه ما شاهد بودیم و تاریخ، این پیشرفت تمدن و تبادل فرهنگی را ثبت خواهد کرد. من هر بار از شما تقاضای کمک کردم، با سخاوت کمک کردید و این باعث شد از تمام بازدیدهایی که از ایران داشتیم، با دست پر به چین برگردیم.
حالا که شما به میهن خود برمیگردید، میخواهم یادآوری کنم همکاری من با بنیاد سعدی با عنوان کتاب گام اول هنوز به چاپ نرسیده است و کتاب ایران شناسیام هنوز در راه است. میدانم شما کارهای زیادی دارید اما امیدوارم به همکاران خود سفارش کنید.
در آخر فقط یک حرف میماند: آرزو میکنم شما و خانوادهتان با تندرستی و شادی و پیروزی و موفقیت زندگی کنید و دوستی ایرانی و چین مانند درخت جاودان بماند.
یوگویلی، دانشگاه مطالعات زبانهای خارجی، پکن
۳ سپتامبر ۲۰۱۸
پنج نامهی گفتگو در جادهی ابریشم برای محمدخانی در طول یک هفته تهیه نمودم:
و چون عدد ۶ در فرهنگ چین معنای خوشایند و خوشبختی به حساب میآید. به این علت نامه دیگری در اینجا میآورم. این نامه از طرف دانشگاه مطالعات زبانهای خارجی سی آن به دانشگاه خودم ارسال شده و بابت اجرای اینجانب در سخنرانی که گفتم: روح فردوسی در جادهی ابریشم دمیده است و یکی از بچههای آنجا به نامه خانم جانگ چی وین خیلی تحت تأثیر قرار گرفته است که او هم زمینه ادامهی تحصیل در دانشگاه تهران در دورهی کارشناسی ارشد برای خود فراهم نموده و هفتهی پیش به ایران رفت. الگو داشتن و قدر دان بودن در زندگی انسان اهمیت بسزایی دارد.
آخری یک عکس دسته جمعی است و با این عکس شما را به یاد میآورم. چون که من هم در داخل این عکس بودهام. وقتی این عکس را روی دیوار دفترتان میدیدم. ناخودآگاه اشک میریختم. چرا؟
چون که زمانی که در این همایش شرکت کرده بودم پدرم در بیمارستان فوت شد و من نتوانستم به زادگاهم بر گردم. دنیا برای انسانها مملو از دردها و همچنین درس زندگی است.
همایش بررسی اندیشهی سعدی و کنفسیوس در دانشگاه هی بای
۶ نامهی گفتگو در جادهی ابریشم به پایان رسید ولی دلم پرواز میکند. چون قرار بود فردا به دانشکدهی ادبیات لوشون بابت شرکت افتتاحیه ۳۵ دورهی پژوهش و تحقیقات ارشد نویسندگان دانشکدهی لوشون و چهار ماه در اینجا درس میخوانیم. در سراسر کشور چین ۵۰ نویسنده معروف جمع میشوند و استاد معروف مثل مو ین تدریس میکنند و مدیر دانکشده ی ادبیات لوشون جی دی ماجیا در سخنرانی افتتاحیه این دورهی پژوهشی این گونه فرماد:
دانشکدهی ادبیات لوشو تا وقتی که در سال ۱۹۵۰ میلادی تأسیس شد شصت و هشت سال میگذرد. افراد برجسته مثل مو یون و خانم یو هوا که جایزهی نوبر ادبیات جهانی هم گرفته است. او به نویسندهی شرکت کنندگان در این مجلس پیشنهادها به نویسندگان بیان کرد: اول نویسندگان باید اول در بین مردم زندگی کنند و خواستار مردم و زیبایی حقیقت را بیان کنند. دوم درست ترجمهی ادبیات کشور چین به خارج و ترجمهی ادبیات خارج به زبان چینی خیلی مهم است.
مجلس به پایان رسید راه و من هم چنین در اول وصف تو ماندهایم. شعری از خود برای پایان با دوستان ایرانی خداحافظی کنم:
کنون از روابط ایران و چین شنو
تجارت در جادهی ابریشم شنو از
بنابه گفتهی زر شناس من یکی داستان
شش نامهی گفتگو در جادهی ابریشم شنو
راه ابریشم برای ما قصه میگوید
آیا تاکنون هرگز رسولی مثل من بوده است؟
که چنین با شکوه مجلسی دیده است؟
آغاز باید که دانی درست
سرمایهی گوهران از نخست
چنین است فرجام کار جهان
نداند کسی آشکار و نهان
علی خانبابایی در شعرش این گونه فرمود:
به فرمان پیمبر کو وزین است
پی دانش روی گر چه به چین است
سلام من رسان زی اوستادان
بگو با اوستادان ادبدان
یوگویلی تو ادیبی و گل ناز
زبان مام من را کردی آغاز
در این ره تو تحمل کردهای رنج
به سود موطن خود بردهای گنج
به خدا قسم این طور نیست
دو گنج عشق و شکر سنگین ست
شندی سبد از پیام زرتشت گیرم
گفتار و پندار و کردار نیک گیرم
کنفسیوس میگوید: ما باید همیشه سپاس گزار اندیشهی حکیمان باشیم
من از سرزمین کنفسیوس آمدهام
هرچند دینی نیاورده ولی پیامبر شرقیهاست
تا وقتی هنوز اندکی از جادهی کهن ابریشم باقی ست
دوستی ایران و چین پا برجاست.