کد مطلب: ۱۷۲۳۱
تاریخ انتشار: شنبه ۸ دی ۱۳۹۷

نوسازی بلاغت

«بلاغت کاربردی در پیوند با نظریه‌های ادبی معاصر» مجموعه‌ای نظری از فرهاد طهماسبی است. طهماسبی دارای دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر است. او در مرتبه‌ی دانشیاری به تدریس در حوزه‌ی زبان و ادبیات فارسی می‌پردازد. از کارهای تألیفی طهماسبی می‌توان به «جامعه‌شناسی غزل فارسی» در انتشارات علمی و فرهنگی (۱۳۹۵)، «جامعه‌شناسی شخصیت در رمان فارسی: تحلیل جامعه‌شناختی شخصیت در بیست رمان برگزیده فارسی از ۱۳۰۰ تا ۱۳۸۰ هجری شمسی» در اندیشمندان کسرا (۱۳۹۴)، «درآمدی بر آشنایی با ادبیات جهان» در نشر بال (۱۳۹۰)، «اسرار عشق و مستی، تأملی بر سبک و ساختار غزل حافظ با تکیه بر بافت، لحن و خوشه‌های تداعی‌گر» در نشر علم (۱۳۸۹) اشاره کرد.

   طهماسبی در این مجموعه، پس از مرور تاریخچه‌ی مختصری از علوم بلاغی، نارسایی‌های بلاغت سنتی را مد نظر قرار داده است. سپس، مفاهیم و اصطلاحات پرکاربردی چون گفتمان، نشانه‌شناسی، هژمونی، روابط بینامتنی را در نظریه‌های ادبی معاصر مرور کرده است. با این پیش‌زمینه‌ها در فصل چهارم کتاب روشی را برای تحلیل بلاغت پیشنهاد می‌کند که در فصل پایانی آن را برای تحلیل گستره‌ای از آثار از سبک‌ها و دوره‌های گوناگون به‌کار می‌گیرد.

   مؤلف در فصل نخست، ابتدا تاریخچه‌ی مختصری از علوم بلاغی و به‌ویژه تأثیر علما و خطیبان فارسی را در بلاغت اسلامی مرور می‌کند. سپس این تاریخچه را با تأکید بر شخصیت‌ها و آثار پیونددهنده‌ی ساختمان بلاغت اسلامی پی می‌گیرد. مرور کوتاهی که در پایان فصل بر تاریخچه‌ی علوم ادبی در غرب و کتاب‌های بلاغت در فارسی انجام شده، نشان می‌دهد که بخش عمده‌ی آنچه امروز در نظریه‌های ادبی و بلاغی مطرح است، با توجه به زمینه‌ها و امکانات زمانه، در مباحث سنتی بلاغت نیز مورد توجه بوده است. او در فصل دوم ضمن ارائه‌ی تعاریف بلاغی، به برخی ایرادهای بلاغت سنتی و در نهایت برخی آثار و دیدگاه‌های نوآورانه در مطالعات بلاغت اشاره کرده است. فصل سوم، مروری بر مفاهیم و اصطلاحات پرکاربرد نظریه‌های ادبی معاصر است. در این بخش مفاهیمی چون نظریه، رمزگان، بافت، نشانه و نظیر اینها به‌اختصار توضیح داده شده است. فصل چهارم، با ارائه‌ی راهکارهایی برای بررسی طرح کلی متن، تجزبه و تحلیل و در نهایت جمع‌بندی و ترکیب این تحلیل‌ها، روشی را برای بلاغت کاربردی پیشنهاد می‌کند. برای نمونه در جست‌وجوی طرح کلی متن پرسش‌هایی چون «که می‌گوید»، «با که می‌گوید»، «از چه می‌گوید»، «کی می‌گوید»، «کجا می‌گوید» و در تجزیه و تحلیل متن اشاره به سبک، کشف مناسبت‌های متنی در محورهای افقی و عمودی، کشف ترفندهای بدیعی و کشف و تحلیل شگردهای بیانی در بافت متن، پیشنهاد شده است. در نهایت فصل پنجم کتاب، نمونه‌هایی از کاربست پیشنهاد طهماسبی در متونی از دقیقی به نمایندگی از سبک خراسانی، از حافظ به نمایندگی از سبک عراقی، از صائب تبریزی به‌مثابه نماینده‌ای از سبک هندی، سروش اصفهانی به‌مثابه نماینده‌ای از سبک دوره‌ی بازگشت، مهدی اخوان ثالث به‌مثابه نماینده‌ای از سبک دوره‌ی معاصر، ارائه شده است.

   به نظر، تلاش طهماسبی برای ارائه‌ی نظریه‌ای که در آن مباحث بلاغی در پیوند با نظریه‌های ادبی معاصر کاربردی شوند، می‌تواند نقطه‌ی شروع خوبی برای ایجاد حرکت و پویایی در عرصه‌ی مطالعات زیبایی‌شناسانه در ادبیات فارسی باشد.

   چاپ نخست «بلاغت کاربردی در پیوند با نظریه‌های ادبی معاصر» در شمارگان ۵۰۰ و به قیمت ۳۵۰۰۰ تومان در انتشارات روشن اندیشان منتشر شده است.

 

0/700
send to friend
مرکز فرهنگی شهر کتاب

نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸

تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲

 

 

 

تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.

 

عضویت در خبرنامه الکترونیکی شهرکتاب

Designed & Developed by DORHOST