چهارشنبه، ۲۹ فروردین ۱۴۰۳
📖تلگرام و کتاب
◾️(تجربه‌ای موردی و شاید قابل تعمیم)
تلگرام در ایران رسانه‌ای پرمخاطب است و بسیاری از آن برای معرفی کالاهای خود استفاده می‌کنند. ناشران هم مدت‌هاست که به این رسانه روی آورده‌اند..ما درباره میزان تأثیرگذاری این فعالیت هنوز یافته‌های قابل اطمینانی منتشر نشده است. تجربه‌ی زیر گرچه مربوط به یک کتاب خاص است ولی در حد یک طرح پرسش، قابل تأمل است: «تأثیر تلگرام در اطلاع‌رسانی کتاب چه مقدار است؟» کتاب‌های «تاریخ تجدد ژاپن» و «میجی: امپراتور ژاپن» در اردیبهشت ماه پارسال، همزمان با نمایشگاه کتاب تهران، منتشر شدند. شمارگان آن‌ها (۵۰۰ نسخه) متناسب با وضعیت بازار کتاب ایران تعیین شده بود. کتاب‌ها تا حدودی در رسانه‌های چاپی معرفی شدند و ر دو فروشی عادی و نسبتاً خوب داشتند. چاپ نخست کتاب‌ها در پایان شهریورماه به اتمام رسید.
روز دهم مهر یادداشتی درباره یکی از کتاب‌ها در کانال تلگرامی دکتر محمد فاضلی منتشر شد. عنوان یادداشت این بود: «حاکمان به فوریت و دقت بخوانند» نویسنده ضمن معرفی جذاب و دقیق کتاب «یجی: امپراتور ژاپن» از مترجم دانشمند آن نیز یاد کرده بود. روی سخن نویسنده در این یادداشت هم مردم بودند و هم مدیران کشور و هدف وی تشویق آن‌ها به این‌که کتاب را بخوانند و در مطالب آن درنگ کنند... [که البته هیچ ایرانی عاقلی انتظار ندارد مدیرانی که همه می‌شناسندشان به این فراخوان پاسخ گویند و وقت گرانبهای خود را صرف کار بیهوده‌ای مثل کتاب خواندن کنند!]
نویسنده ضمن این‌که استاد سرشناس جامعه‌شناسی است و دانشجویان زیادی دارد، عهده‌دار برخی سمت‌های رسمی و مشورتی دولتی نیز بوده و هست. کانال تلگرامی او بیش از ۲۶ هزارعضو دارد و یادداشت پیش‌گفته نیز تاکنون بیش از ۵۵ هزار بیننده داشته است. همین سوابق و ارقام باعث نگرانی ناشر کتاب شد که اگر با تقاضای یک یا حتی نیم‌درصد خوانندگان یادداشت مواجه شود چگونه به آن‌ها پاسخ گوید و یا چگونه در کمترین زمان ممکن کتاب را تجدید چاپ کند...
پیش‌تر هر دو کتاب چند بار در رسانه‌های چاپی به طور کوتاه معرفی شده بودند و یک مقاله بلند هم در یکی از روزنامه‌های تازه‌انتشار ولی حرفه‌ای درباره‌شان منتشر شد. انتشار این معرفی‌ها و آن مقاله هربار پیامدهایی داشت: چند تماس تلفنی از شهرستان‌ها یا سفارش نسخه‌هایی از کتاب‌ها از سوی یکی دو توزیع‌کننده. یعنی که هیچ‌کدام از آن مطالب بر مخاطبان بی‌تأثیر نبودند و نتیجه‌ای هرچند کوچک ولی ملموس در پی داشتند: یا کتابفروشان چند نسخه‌ای از کتاب‌ها را فروخته بودند که باز آن‌ها را می‌خواستند و یا هموطنانی کتاب‌ها را در کتابفروشی‌های شهر خود نیافته بودند و آن‌ها را سفارش می‌دادند. اما آن یادداشت تلگرامی - که بر خیلی از معرفی‌های کوتاه کتاب در رسانه‌های چاپی برتری دارد - تا امروز هیچ‌گونه بازتابی نداشته است!
آیا مخاطبان تلگرام با مردم کتابخوان فرق دارند؟ آیا مطالب بسیار پربیننده در تلگرام تنها مرور می‌شوند و ناخوانده با دوستان به اشتراک گذاشته می‌شوند؟ آیا بُرد این رسانه‌ی عصر جدید محدود به انتشار اخبار روز و جنجالی است و در حوزه‌ی اندیشه و فرهنگ تأثیری ندارد؟
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
