کد مطلب: ۱۸۶۰۴
تاریخ انتشار: شنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۸

محمدمنصور هاشمی از «شرایط امکان نقد» در ایران می‌نویسد

مهر: محمد منصور هاشمی نویسنده و پژوهشگر اندیشه معاصر این روزها  مشغول نوشتن و آماده کردن دو اثر با عناوین «شرایط امکان نقد» و «دفتر یادداشت‌های بد» است.

وی درخصوص کتاب «شرایط امکان نقد» گفت: این اثر مجموعه‌ای در امتداد کتاب پیشین‌ام «اندیشه‌هایی برای اکنون» است. «اندیشه‌هایی برای اکنون» در ادامه کتابهای فکری قبلی‌ام بود، یعنی اگر از یک طرف در حوزه فلسفه مقایسه‌ای کتاب «صیرورت در فلسفه ملاصدرا و هگل» را نوشته‌ام و از سوی دیگر درباره روشنفکری معاصر ایران کتابهایی مانند «صادق هدایت» یا «هویت‌اندیشان و میراث فکری احمد فردید» و «دین‌اندیشان متجدد» را نوشته‌ام، اگر از طرفی در حوزه تاریخ اندیشه اسلامی و مباحث کلامی کتاب «خدا و بشر» را نوشته‌ام و از طرف دیگر داستان‌هایی مانند «قهقهه در خلأ» و «زنگ هفتم» و مقالات متعدد در حوزه‌ی ادبیات و هنر نوشته‌ام؛ «اندیشه‌هایی برای اکنون» مجموعه‌ای بود دربردارنده مقالات و جستارهای متعدد در امتداد همه‌ی آن دغدغه‌های پیشین و در جهت بسط آن‌ها. «شرایط امکان نقد» نیز باز هم ادامه آن دغدغه‌ها است با طرح مسأله‌های جدید و بسط و گسترش تحقیقات و تأملات پیشین‌ام که از طرفی در سیر بررسی و ارزیابی و تحلیل اندیشه و روشنفکری در ایران معاصر تا لحظه کنونی و نسل پساانقلاب (یعنی نسلی که پس از انقلاب در ایران بزرگ شده و رشد کرده‌) جلو می‌آید و از طرف دیگر دغدغه‌ها و مسأله‌های انتزاعی‌تری نیز در آن مطرح می‌شود که تصور می‌کرده‌ام پرداختن به آن‌ها در اینجا و اکنون ضرورت دارد.

وی افزود: از جمله این مسأله‌ها طرح پرسش درباره خود مفهوم نقد است که روشنفکری ما از زمان قاجار تا الان بر اهمیت آن تأکید کرده اما حدود و ثغور آن روشن نشده و جنبه‌های فکری آن که به نقد اهمیت می‌بخشد و آن را از اظهار سلیقه و رای متمایز می‌کند تحلیل نشده است. در جستار اصلی کتاب «شرایط امکان نقد» که جستاری مفصل است و نام کتاب از آن گرفته شده به این موضوع در حوزه فلسفه و ادبیات و هنر و علوم انسانی پرداخته‌ام و کوشیده‌ام نشان بدهم نقد به معنای ارجمند کلمه چیست و چه چیزهایی را که به طور معمول آن‌ها را نقد می‌خوانیم نباید در ذیل این عنوان قرار داد. در واقع آن جستار تلاشی است برای پاسخ به این پرسش که نقد به معنای درست واژه چگونه ممکن می‌شود. مقالات متعدد دیگر هم در کتاب هست که برخی خود صبغه‌ی نقادانه دارد چه در حوزه اندیشه و ادبیات و هنر و چه در حوزه مسائل اجتماعی-سیاسی و برخی هم نقد برخی نقدها و طرح ملاحظاتی درباره آنهاست.

هاشمی ادامه داد: همچنین همان طور که عنوان کردم کتاب دربردارنده‌ مقالاتی است در تحلیل جنبه‌هایی از روشنفکری ایران که در آثار پیشین‌ام به آن‌ها نپرداخته‌ام؛ از جمله مقالاتی با عنوان‌های :«آنچه خود داشت، آنچه خود نداشت»، «چهل‌سالگان زیر سایه پدران»، «هویت، دین، و روشنفکران پساانقلاب ایران» و از این قبیل. برخی از مقالات و جستارهای «شرایط امکان نقد» پیشتر در نشریات گوناگون چاپ شده و در این کتاب گرد می‌آید اما برخی نیز پیشتر منتشر نشده (از جمله خود همان جستار بلند شرایط امکان نقد) و برخی هم برای مجموعه‌هایی غیرفارسی‌زبان در خارج از ایران نوشته شده و روایت فارسی آن‌ها برای نخستین‌بار در این کتاب انتشار خواهد یافت. کتاب «شرایط امکان نقد» توسط نشر کرگدن به چاپ خواهد رسید.

این نویسنده و پژوهشگر اندیشه معاصر اضافه کرد: همچنین نشر کرگدن کتاب دیگری نیز از من منتشر خواهد کرد به نام «دفتر یادداشت‌های بد». این کتاب مجموعه‌ای است از قطعات کوتاه چند جمله‌ای ناظر به نکته و ملاحظه و نقد و نظری که معمولا با لحن طنزآلود و توأم با تسخر هم نوشته شده است. اگر برای این مجموعه به دنبال عنوانی رسمی باشیم شاید بتوانیم آن را ذیل "گزین‌گویه" (آفوریسم) طبقه‌بندی کنیم؛ هرچند من هیچ اصراری ندارم این کار را بکنم و ترجیح می‌دهم آن‌ها را همان یادداشتهای بد بخوانم، به دو معنا: یکی اینکه بد نوشته شده‌اند و باعجله و بیشتر تاملات تسخرآلود ارتجالی‌اند، دیگر اینکه بدند به معنایی که به بچه‌ها می‌گویند حرف بد نزنند! خلاصه اینکه حرف‌هایی غیر رسمی‌اند حاکی از درد و دغدغه‌ای گاه شاعرانه و معمولا شیطنت‌آمیز؛ البته یک جور شوخ‌طبعی و شیطنت فکری و اندیشگی. بخشی از این یادداشت‌ها پیشتر روی وبسایت شخصی‌ام (ما کم شماریم) به صورت پراکنده منتشر شده است و حجم نسبتا قابل توجهی از آن‌ها هم هنوز روی سایتم نیامده است. به هر حال این مجموعه نوشته‌ها هم بناست در کنار هم و در قالب کتاب با مقدمه‌ای متناسب با حال و هوایشان و در توضیح آنها توسط نشر کرگدن به چاپ برسد.

 

0/700
send to friend
مرکز فرهنگی شهر کتاب

نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸

تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲

 

 

 

تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.

 

عضویت در خبرنامه الکترونیکی شهرکتاب

Designed & Developed by DORHOST