جولان واقعی خشونت در فضای مجازی

آرمان ملی: امروزه شاهد رواج خشونت در شبکه‌های اجتماعی هستیم که این خود می‌تواند نشان از رواج بیش از اندازه خشونت در جامعه داشته باشد؛ مساله‌ای که باید به‌دقت مورد بررسی قرار بگیرد، وگرنه چالش‌های بسیاری را به‌دنبال خواهد داشت.

در حال حاضر متاسفانه دیدن صحنه‌های خشن برای برخی فارغ از اینکه در چه رده‌ای سنی قرار دارند امری عادی به‌شمار می‌رود که این خود جای بسی تأمل دارد، به‌گونه‌ای که حتی کودکان نیز به‌راحتی این صحنه‌های خشن را مشاهده می‌کنند که البته بیشتر به دلیل عدم نظارت والدین یا عدم فیلتر شبکه‌های اجتماعی براساس رده‌های سنی است. بنا به گفته روانشناسان دیدن صحنه‌های خشونت‌آمیز برای کودکان خود عاملی برای آشنایی هرچه بیشتر آنها با رفتارهای خشن و نابهنجار است. به عبارت ساده‌تر دیدن صحنه‌های خشن می‌تواند نوعی آموزش غیرمستقیم محسوب شود.

شیوع خشونت لفظی در شبکه‌های اجتماعی

امروزه متاسفانه خشونت کلامی در شبکه‌های اجتماعی بسیار رواج یافته که این خود می‌تواند امنیت روانی افراد را به مخاطره بیندازد، چراکه با نگاهی گذرا به پیج‌های برخی در فضای مجازی به‌راحتی می‌توان شاهد شیوع انواع خشونت‌های لفظی بود تا جایی که فعالان در شبکه‌های اجتماعی برای مقابله یا کاهش خشونت‌های کلامی کامنت‌های خود را بسته‌اند. این پدیده امروزه شیوع بسیاری یافته است.

انتشار فیلم‌های آزار و اذیت حیوانات

طی سال‌های اخیر شاهد انتشار فیلم‌های آزار و اذیت حیوانات در شبکه‌های مجازی بوده‌ایم که البته این موضوع می‌تواند برای برخی بسیار آزاردهنده باشد یا اینکه تاثیرات منفی در کودکان بر جای بگذارد. هرچند در این فرصت باید یادآور شد که نبود قوانین بازدارنده سختگیرانه در رواج انتشار فیلم‌های آزار و اذیت حیوانات نقش دارد، چراکه انتظار می‌رود با افراد خاطی به‌شدت برخورد شود تا شاید از این طریق بتوان شاهد کاهش انتشار فیلم‌های آزار و اذیت حیوانات بود. بنا به گفته روانشناسان یکی از مهمترین دلایل انتشار فیلم‌های آزار و اذیت حیوانات در شبکه‌های اجتماعی را می‌توان خودنمایی هرچه بیشتر و همچنین کاهش نظارت بر شبکه‌های اجتماعی عنوان کرد. به عبارت بهتر متاسفانه بسیاری از افرادی که حیوانات را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند از نظر روحی و روانی با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند و برای هرچه بیشتر دیده‌شدن به این کار دست می‌زنند. بنابراین شاید بهتر است در کنار اِعمال قوانین سخت‌گیرانه، این افراد از نظر روحی و روانی نیز تحت درمان قرار بگیرند.

لزوم توسعه نظارت بر شبکه‌های اجتماعی

پرواضح است که انتظار می‌رود با گسترش شبکه‌های اجتماعی نظارت نیز بیشتر شود، چراکه طبق گفته گیدنز ـ جامعه‌شناس ـ هنگام توسعه شبکه‌های ارتباطی باید نظارت بر آنها نیز توسعه یابد تا از این طریق آسیب‌های ناشی از شبکه‌های اجتماعی کاهش یابد، در غیر این صورت هر روزه شبکه‌های اجتماعی مشکلات جدیدی را با خود به همراه خواهند کرد که این خود می‌تواند عاملی برای کاهش کارکردهای شبکه‌های اجتماعی باشد. از طرف دیگر باید خاطرنشان کرد که در حال حاضر متاسفانه شبکه اجتماعی به محلی برای انتشار فیلم‌های خشونت‌آمیز مانند نزاع‌های خیابانی یا خشونت علیه حیوانات تبدیل شده است، چراکه شماری انبوهی از جامعه از کاربران شبکه‌های اجتماعی محسوب می‌شوند و به دلیل عدم‌برخورداری برخی از سواد رسانه‌ای مطلوب این ناهنجاری‌ها رواج یافته است. به عبارت ساده‌تر باید یادآور شد که اگر سواد رسانه‌ای با افزایش استقبال از شبکه‌های اجتماعی به مردم آموزش داده می‌شد به‌یقین دیگر امروزه با پیامدهای منفی بسیاری از شبکه‌های اجتماعی مواجه نبودیم و حتی از شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان رسانه‌ای کارآمد می‌توانستیم نام ببریم؛ اتفاقی که امروزه با آن فاصله معناداری داریم.

تماشای خشونت عامل افزایش پرخاشگری

طبق گفته روانشناسان دیدن صحنه‌های خشونت‌آمیز خود عاملی برای افزایش رفتارهای پرخاشگرانه است، به‌گونه‌ای که براساس بررسی‌های صورت‌گرفته افرادی که صحنه‌های خشونت‌آمیز بیشتری را مشاهده می‌کنند احتمال بروز رفتارهای پرخاشگرانه در آینده از سوی آنها به مراتب بیشتر از دیگران خواهد بود.

مشکلات اقتصادی عامل رواج خشونت

دلایل متعددی مانند فقر، اعتیاد، ناکامی و تبعیض‌های جنسیتی و اجتماعی، مصرف مواد مخدر و... را می‌توان در رواج رفتارهای خشونت‌آمیز مؤثر دانست، چراکه مطالعات نشان می‌دهد هرگاه فرد با مشکلات اقتصادی عدیده مواجه شود تاب‌آوری او نیز کاهش می‌یابد که می‌تواند در بروز رفتارهای خشونت‌آمیز بسیار مؤثر باشد. بنا به اظهارنظر دکتر مجید ابهری، خشونت در حاشیه شهرها بسیار شایع‌تر است، چراکه در این مناطق کنترل یا نظارت اجتماعی به‌طرز معناداری کاهش پیدا می‌کند که این مهم خود می‌تواند نقش بسزایی در افزایش رفتارهای پرخاشگرانه داشته باشد. بنابراین می‌توان این ادعا را داشت که نظارت اجتماعی تأثیر بسزایی در کاهش پرخاشگری دارد.

نقش آموزش در کاهش رفتارهای خشونت‌آمیز

آموزش می‌تواند نقش بسزایی در کاهش رفتارهای خشونت‌آمیز داشته باشد، چراکه بنا به گفته آسیب‌شناسان هرگاه آموزش‌های لازم به رده‌های سنی پایین داده شود به‌یقین در آینده بروز رفتارهای خشونت‌آمیز نیز به‌طرز معناداری کاهش می‌یابد، چراکه یکی از دلایل رفتارهای پرخاشگرانه را می‌توان عدم یادگیری در نحوه مواجهه با رفتارهای نامناسب عنوان کرد؛ اتفاقی که تا به امروز نقش بسزایی در افزایش نزاع‌های خیابانی داشته است. از این رو باید متذکر شد که فرهنگ‌سازی و همچنین آموزش می‌تواند در زمره مهمترین راهکارها برای کاهش خشونت در شبکه‌های اجتماعی باشد.