نویسنده‌ای حساس به بشریت

ایران: امروز سالروز درگذشت «فریدریش دورنمات» سوئیسی است. نویسنده و نمایشنامه‌نویسی که نه تنها در جغرافیای آلمانی زبان، بلکه در عرصه جهانی هم موفق به کسب جایگاه مهمی شده است.

«فریدریش دورنمات» نویسنده بزرگی‌ست که تا امروز چند اثری از او ترجمه کرده‌ام، کتاب‌های «سوءظن»، «قاضــــــــی و جلادش» و «قول» که در زمره نوشته‌های جنایی او به‌شمار می‌آیند. با  آنکه از این نویسنده نمایشنامه‌های متعددی هم منتشر شده اما اگر بنابه صحبت درباره سلیقه شخصی خودم باشد رمان‌های او را به دیگر نوشته‌هایش ترجیح می‌دهم. دورنمات در عرصه ادبیات جنایی موفق به خلق پنج رمان شده که سه کتاب آن را پیشتر ترجمه کرده‌ام و ترجمه «عدالت» را هم به‌تازگی آغاز کرده‌ام.
رمان «عدالت» هم حال و هوایی مشابه دیگر نوشته‌های او دارد، منتهی اینجا شخصیت اصلی یک وکیل دادگستری ست که در پی دستیابی به عدالت، ماجرای قتلی را دنبال می‌کند. آن‌هایی که با نوشته‌های این نویسنده سوئیسی آشنا هستند می‌دانند که رمان‌های جنایی دورنمات شباهتی با آثار جنایی امریکایی ندارد.
علاوه براین، دورنمات نویسنده‌ای دغدغه‌مند در مسائلی ست که مرتبط با انسانیت، عدالت و همه ناراحتی‌هایی هستند که به نوعی گریبان بشریت را گرفته‌اند. او حتی به قدرت‌های سلطه گری که عدالت را تحت تأثیر خود قرار داده‌اند هم توجه ویژه‌ای دارد. کافی است سری به مقدمه این سه کتابی که به اسامی آنها اشاره کردم بزنید تا با نکات بیشتری درباره دورنمات آشنا شوید.
همان طور که آنجا هم نوشته‌ام در پنج رمان جنایی دورنمات هیچ خبری از آن کارآگاه‌های جوان و اتوکشیده حاضر در نوشته‌های دیگر نویسندگان این سبک نیست. شخصیت‌های اصلی رمان‌های دورنمات اغلب کارآگاه‌های سن و سال دار و حتی رو به احتضار هستند.
با این حال، از نمایشنامه‌های او هم نمی‌توانم صرف نظر کنم چراکه این بخش از نوشته‌های او هم جایگاه مهمی در عرصه ادبیات نمایشی دارند؛ آنچنان که آثار او در جغرافیای آلمانی زبان همپای «برتولت برشت» از سوی چهره‌های مختلف به روی صحنه می‌روند.
از نمایشنامه‌های او که همچنان به روی صحنه تئاتر می‌روند که بگذریم، رمان‌های دورنمات هم در ادبیات جنایی از جمله آثار مهم او به‌شمار می‌آیند.