بازار کتاب‌های اورجینال تقریبا تعطیل است

مهر: ایام هفته پژوهش در ایران فرصتی مناسبی برای بررسی وضعیت تامین منابع مکتوب پژوهشی توسط مراکز علمی و پژوهشی کشور به شمار می‌رود. موضوعی که دغدغه بسیاری از ناشران تخصصی و عمومی در سال‌های اخیر بوده است و گلایه‌های بسیاری را از نوع نگاه به این اتفاق در ایران بیان می‌کنند.

احدرضایی مدیر موسسه ویژه نشر که از ناشران مهم تامین کننده آثار اورجینال به زبان انگلیسی در حوزه‌های علوم انسانی در کشور به شمار می‌رود در گفتگو با خبرنگار مهر درباره وضعیت ورود و استفاده آثار اورجینال به زبان‌های غیر فارسی به کشور اورجینال در داخل تامین می‌کردند، چند سالی هست که دیگر پایشان را از این بازار بیرون برده‌اند و البته دیگر در برنامه‌های درسی و پژوهشی‌شان هم نشانی از منابع به روز و درجه یک نیست.

رضایی در همین زمینه به بازار تقریبا به حالت تعلیق درآمده کتاب‌های اورجینال در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: افزایش بی‌سابقه نرخ ارز، قدرت خرید کتاب‌های انگلیسی را به شدت کاهش داده است و بودجه خرید کتاب‌های اورجینال کتابخانه‌ها و دانشگاه‌ها کمتر از ۱۰ درصد بودجه سابق شده است. در کنار آن مقررات گمرکی نیز می‌گوید برای واردا کتاب ثبت سفارش انجام داد که بسیاری از ناشران واردکننده امکانش را ندارند و کالای خاصی مانند کتاب هم باید از این قاعده مستثنی شود.

مدیر موسسه ویژه نشر همچنین به موضوع تحریم‌ها اشاره کرده و بیان می‌کند که بسیاری از کشورها و ناشران غیرایرانی دیگر حاضر به مبادله تجاری کتاب‌هایشان با ایرانی‌ها نیستند. این مساله حتی ناشرانی که نمایندگی موسسات خارجی در ایران را دارا هستند را نیز شامل می‌شود.

وی همچنین به پروسه صدور مجوز این دست آثار نیز در کشور اشاره‌ای داشته و می‌گوید: تمامی کتاب‌های اورجینال بسته به موضوعشان توسط دو نهاد وزارت بهداشت و ارشاد بررسی و مجوز فروش دریافت می‌کنند و همین هم مساله اندک بازار باقی مانده در فروش این دست آثار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

رضایی در پاسخ به این سوال که فکر نمی‌کند مساله اصلی در رکود بازار این دست آثار فضای مجازی وتوسعه آن و امکان تامین منابع از آن باشد نیز می‌گوید: من در سفرهای اخیرم به برخی کشورها شاهد بودم که ناشران بزرگ دنیا در حال بازگشت به سمت تولید کاغذی کتاب هستند و حتی تولید نسخه‌های الکترونیک هم کارشان را کساد نکرده‌است. جریانی در جهان شکل گرفته که کتاب کاغذی بار دیگر دارای اهمیت و اعتبار شده است. در ایران هم کمابیش می‌شود این مساله را حس کرد. خانواده‌ها هنوز با وجود همه مشکلات اقتصادی برای خرید کتاب پول خرج می‌کنندو خوانش متن برایشان اهمیت دارد. البته وضعیت مانند پنج سال پیش نیست اما کاملا نابود شده هم نیست. در نتیجه حس می‌کنم که نباید ناامید بود اما فکری باید برای حل مساله موجود کرد.