نکات ژرف و تازه در آثار همایی

 جلال‌الدین همایی که در جوانی مشهور به آقا جلال مطول‌گو بوده از عالمان و ادیبان و استادان نامدار معاصر حوزه و دانشگاه است. مهمترین کتاب‌های‌اش در ادبیات فارسی مولوی‌نامه و غزالی‌نامه و تصحیح طرب‌خانه خیام است که هر سه در محدوده‌ی روش قدیم تحقیق حاوی نکات ژرف و تازه است. شاید بتوان غزالی‌نامه‌ی همایی را بهترین و جامع‌ترین کتاب درباره‌ی محمد غزالی به فارسی دانست. هم‌چنین است مولوی‌نامه که در آن مؤلف با تسلط و احاطه‌اش بر مباحث عرفانی و کلامی و فهم ادبی‌اش توانسته شرح پرمطلبی درباره عمده مباحث مثنوی فراهم آورد. همچنین است تصحیح طرب‌خانه که جزء منابع نسبتاً معتبر و قابل استفاده درباره خیام است. مختاری‌نامه نیز یکی از نمونه‌های خوب کار تصحیح متون ادبی است. حواشی علامه همایی درباره ریاضیات و نجوم و هیئت قدیم نیز تا سالیان سال می‌تواند مورد استفاده علاقه‌مندان آن رشته از تحقیقات قرار گیرد.

 اما در مجموع نظر به اینکه مرحوم همایی مسلط به روش پژوهش‌های نوین نبوده آثارش از محدوده دریافت و معلومات یک دانش آموخته ممتاز قرن سیزدهم و چهاردهم فراتر نرفته است.