کد مطلب: ۲۴۲۳۳
تاریخ انتشار: چهارشنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۹

واژه‌های مورد تمسخر صادق هدایت

ایسنا: گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی مروری داشته بر واژه‌هایی که توسط فرهنگستان اول مصوب شده و از دید صادق هدایت «ناکارآمد» و «خنده‌آور» بودند.

گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی (با عنوان «چشم و چراغ» در فضای مجازی) همزمان با بیست‌وهشتم بهمن‌ماه، زادروز صادق هدایت (نویسنده زاده ۲۸ بهمن ۱۲۸۱ تهران - درگذشته ۱۹ فروردین ۱۳۳۰ پاریس)  در نوشتاری در این‌باره آورده است: «چند واژه مصوب از فرهنگستان اول که از دید صادق هدایت ناکارآمد و خنده‌آور بودند، اما اکنون رایج و آشنا هستند: 

بسیج: ... در اصل پسیج است! البته اوقات دانشمندان محترم نه چنان گرانبهاست که بتوانند غیر از برهان قاطع به کتاب دیگری نیز مراجعه کنند. 

پایان‌نامه: بر وزن شاهنامه، کتاب معتبری درباره «پایان»، و او یکی از پهلوانان ناکام خانواده شکم‌پاییان است که با قوم پابرسران دست‌وپنجه نرم کرده ‌است. 

پزشک: در اصل بزشک، بجشک و بچشک... . البته علمای فقه‌اللغه فرهنگستان متوجه این اشتباه بوده‌اند، لکن نخواسته‌اند برخلاف رای نویسنده «برهان» لغتی وضع کرده باشند. 

زایا: générateur. پس créature را باید «آفرینا» نامید. 

گویا: مُنطِق. پس لال = فلسفه. 

ناو: کشتی جنگی، و سیزده کلمه از آن مشتق شده ‌است. برای رفع نحوست، خوب بود ناودان را که به‌معنی قوطی مخصوص پیچیدن کشتی‌های جنگی است می‌افزودند. 

نای: قصبه‌الریه. مسعود سعد می‌گوید: نالم ز دل چو نای من اندر حصار نای... معلوم می‌شود آن مرحوم ملتفت نبوده که در حصار قصبه‌الریه محبوس است. 

برگرفته از: صادق هدایت، علویه خانم و ولنگاری، تهران: امیرکبیر، چاپ چهارم، ۱۳۴۲، ص ۸۵ تا ۱۰۱ (فرهنگ فرهنگستان)

 

0/700
send to friend
مرکز فرهنگی شهر کتاب

نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸

تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲

 

 

 

تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.

 

عضویت در خبرنامه الکترونیکی شهرکتاب

Designed & Developed by DORHOST