گزارشی از یک انقلاب شیعی

کتاب «گزارش یک انقلاب شیعی: آناتولی ۸۷۸ قمری»، به قلمِ امیرفروزان میرفندرسکی روایتی تاریخی از روی‌ کارآمدن سلسله صفویه و با نگاهی به ریشه‌های آن و رویارویی‌های ایران و عثمانی در سده نهم قمری، منتشر شده است.

این کتاب یک اثر پژوهشی ارزشمند است که به ۲۷۰ کتاب و مقاله معتبر علمی استناد کرده‌است. این اثر یک نگاه نو و یک حرف تازه در تاریخ‌نگاری معاصر به زبان فارسی است.

نویسنده کتاب می‌گوید: روایت مردمان را خواندم، با مردمان روایت زندگی کردم و روایت آن مردمان را نوشتم. این کتاب مسیر رویدادهای تاریخی را از رونق قونیه در زمان سلاجقه دوم تا سقوط قاهره به دست عثمانی در هجده فصل پیگیری می‌کند. فصول هجده‌گانه این کتاب همانند هجده تابلوی نقاشی در کنار هم قرار گرفته‌است.

 با این هدف که ذوق یادگیری خواننده در جایگاه کشف قرار گیرد.

این کتاب در ۱۸ فصل نوشته شده‌است: کلیات، سلجوقیان، استیلای مغول، شیخ زاهد، تیموریان، اروپا، انقلاب شیعی، اسماعیل، بازدارندگی، خانقاه‌های بورسا، مسیر تجاری جدید، عبور از فرات، درگیری، اقتضائات، جزیره شاها، شب پرستاره، امید، مسیر تجاری قدیم.

در آغاز کتاب آمده‌است: آناتولی شبه جزیره‌ای در غرب قاره آسیاست. امروزه شبه جزیره آناتولی در قلمرو کشور ترکیه است و بخش آسیایی آن کشور را تشکیل می‌دهد. در ۲۵۰۰ سال پیش، شبه جزیره آناتولی در شرق یونان باستان قرار داشت. دانش جغرافیایی یونانیان باستان درباره پهناوری قاره آسیا محدود بود. آن‌ها بر این باور نادرست بودند که شبه جزیره آناتولی قاره آسیاست. زمانی که یونانیان باستان به وسعت قاره آسیا پی بردند و دانستند که آناتولی بخشی کوچکی از قاره آسیاست، این سرزمین را «آسیای صغیر» نامیدند. شبه جزیره آناتولی تا قرن پنجم قمری/یازدهم میلادی در حاکمیت امپراتوران بیزانس یا روم شرقی بود. در دوره بیزانس، آناتولی نام یونانی آناتولیا را حفظ کرد. در منابع اسلامی آناتولی را بلاد روم نامیده‌اند. در دوره حکومت سلجوقیان ایران، واژه «ترکیه» به شبه جزیره آناتولی اطلاق شد. در دوره حکومت عثمانی واژه «آناتولی» بیشترین کاربرد را برای این شبه جزیره داشت.

 آناتولی از سمت شمال دریای سیاه، از سمت غرب دریاهای مرمره و اژه و از سمت جنوب دریای مدیترانه احاطه کرده‌است. دریای مرمره، جداکننده آناتولی از قاره اروپاست و اتصال دهنده دریاهای سیاه و اژه از طریق تنگه‌های بسفر در شمال و داردانل در جنوب است. آناتولی از شرق به ایران و از جنوب شرقی به سرزمین‌های بین‌النهرین و شام دسترسی دارد. رودهای دجله، فرات، کورا و ارس از آناتولی سرچشمه می‌گیرند.

فصل اول: کلیات با زیرعنوان‌های توأمان، بارانلوها، بایندرها، عثمانی و تبار مشترک

فصل دوم: سلجوقیان با زیرعنوان‌های سلاجقه روم، اولین مهاجرت ترکمانان خراسان به آناتولی و بنی‌عمار

فصل سوم: استیلای مغول با زیرعنوان‌های دومین مهاجرت ترکمانان خراسان به آناتولی، کیقباد اول سلجوقی و جهانگیر و جهاندار

فصل چهارم: شیخ‌زاهد با زیرعنوان‌های اسپهدان، شیخ صفی‌الدین اردبیلی، غازان ایلخانی، دشتوند و امیران محلی سلاجقه روم

فصل پنجم: تیموریان با زیرعنوان‌های شهر سنگ باران، جنگ آنقره، شیخ‌شاه و جنید

فصل ششم: اروپا با زیرعنوان‌های حیدر، بندر ترابوزان، امیرنشین قرامان، جمهوری ونیز، جنگ اتلق‌بئلی

فصل هفتم: انقلاب شیعی با زیرعنوان‌های اصلاحات غازانی و سومین مهاجرت ترکمانان

فصل هشتم: اسماعیل با زیرعنوان‌های جنگ دارتانات، لاهیجان، خروج، گرجستان، جنگ جیانی، فتح تبریز و اجرای عدالت

 فصل نهم: بازدارندگی با زیرعنوان‌های تبعید، مهاجرت نخبگان بایندری، شیبانی، محمد دوم عثمانی، استانبول بدون سلطان، ظهیرالدین محمد تیموری، یادگارمحمد تیموری، نجم ثانی و هزاره

فصل دهم: خانقاه‌های بورسا با زیرعنوان‌های علما و شیوخ، ینی‌چری، بایزید دوم، سلطان سلیم عثمانی و احمد عثمانی

فصل یازدهم: مسیر تجاری جدید با زیرعنوان‌های ابریشم، صدور انقلاب، مصر، شجرالدور، وافدیه و جنگ نرم‌افزاری

فصل دوازدهم: عبور از فرات با زیرعنوان‌های رقص گرگ، الشکیرت، راهکارها

فصل سیزدهم: درگیری با زیرعنوان‌های اردوی جنگی تخت روان، ستاد شاه‌گلن و راهکار چهارم

فصل چهاردهم: اقتضائات با زیرعنوان‌های چپ‌دست و اسماعیل غازی

فصل پانزدهم: جزیره شاها با زیرعنوان‌های شاهزاده مراد عثمانی در چالدران، همسویی سیاسی، رؤیای شیرین، کشور دهر، ملکه تاجلو و باشکوی

فصل شانزدهم: با عنوان شب پرستاره با زیرعنوان‌های اضمحلال، شیاد، قاسم عثمانی و ممالیک

فصل هفدهم: امید با زیرعنوان‌های خوف و رجا، سنان‌پاشا، مورخین بایندر، خیمه‌شب‌بازان، مشروعیت، قلمدان، کاخ گلستان و جبل‌عامل

فصل هجدهم: با عنوان مسیر تجاری قدیم با زیرعنوان‌های شبه‌جزیره ایبِری، اندلس، دوره کج‌رفتار و آغاز جنگ اقتصادی.