به عمل کار برآید

اعتماد: در فرهنگی زندگی می‌کنیم که از بامداد تا شامگاه درباره فقر و شکاف طبقاتی فزاینده سخن می‌گوییم و خواستار اقدام «عاجل» و «آنی» هستیم، اما معلوم نیست که این اقدام از سوی چه کسی باید صورت گیرد. مردم از «مسوولان» می‌خواهند تا مشکل معیشتی فقیران را حل کنند و مسوولان از «مردم» می‌خواهند تا با مسوولان همکاری کنند. در نتیجه، گویی قرار نیست که کاری انجام شود، زیرا هر یک از ما فکر می‌کنیم که باید «دیگران» دست به کار شوند و بساط فقر را برچینند. حال تا این «دیگران» از پرده غیب برون آیند و کاری بکنند، ببینیم من و شما چه کاری از دست‌مان بر می‌آید. 
چند سال پیش کتاب «روز ما برای پایان دادن به فقر» را خواندم. این کتاب معطوف به عمل است و عنوان فرعی آن بیانگر رویکرد نویسندگان آن: «۲۴ راه که شما می‌توانید تفاوتی ایجاد کنید.» این کتاب به صورت تیمی نوشته شده و نویسندگان در پی نشان راه‌هایی هستند که تقریبا از همه ما ساخته است. 
اندیشه اصلی کتاب آن است که ما از لحظه بیدار شدن تا به خواب رفتن کارهای بسیاری برای کاستن فقر می‌توانیم انجام دهیم. نویسندگان در هر فصل، پس از طرح یک مساله اصلی طی چهار محور بحث می‌کنند که عبارتند از: (۱) بیاموزید، (۲) مشارکت کنید، (۳) خدمت کنید و (۴) زندگی کنید. در این چهار محور آگاهی لازم داده می‌شود، شیوه مشارکت ما برای حل معضل فقر معرفی می‌گردد، نحوه خدمات ما بیان می‌شود. سرانجام گفته می‌شود که چگونه با این نگاه و رویکرد تازه زندگی کنیم.
با کمی دانش، همت و برنامه‌ریزی مختصر، هر یک از ما می‌توانیم به سهم خود در مسیر کاهش فقر در جامعه بکوشیم، بی‌آنکه در انتظار رخ دادن معجزات بزرگ اقتصادی بمانیم. برای نمونه، می‌توانیم دست‌کم هفته‌ای یک‌بار غذای غیرگوشتی مصرف کنیم یا الگوی غذایی خود را دگرگون سازیم. یا آنکه برآورد کنیم که در خانه‌های خود چه مقدار غذا تلف می‌شود و برنامه‌ای برای پیشگیری از اسراف و اتلاف بریزیم. همچنین می‌توانیم به جای خرید از مراکز بزرگ که روز به روز جا را بر فروشندگان خرد تنگ می‌کنند، از فروشندگان جزء خریداری کنیم. باز می‌توانیم دست‌کم هفته‌ای یک روز بدون تلویزیون زندگی کنیم و یکی از اهداف خود را رهایی از سلطه این رسانه قرار دهیم. به جای تولیدکنندگان بزرگ، از تولیدکنندگان جزء خرید کنیم. یک روز در هفته مطلقا خرید نکنیم. هر چه می‌خریم، به جای آن چیزی از خانه خارج کنیم و خانه خود را به مرکز اهدا تبدیل کنیم، نه انباشت اشیا. در پی انتخاب و مصرف غذای سالم باشیم و آن را به دیگران نیز تعلیم دهیم. به آب احترام بگذاریم و از بطری‌های آب یکبار مصرف کمتر استفاده کنیم.
این کتاب مسائل ساده و راه‌های ساده‌تری پیش می‌کشد. این راه‌های بیست و چهارگانه عبارتند از: (۱) تصویری جامع از مسائل جهان به دست آورید؛ (۲) به هر کودکی تعلیم دهید؛ (۳) دستمزد کارگران را کامل بپردازید؛ (۴) مراقب فرزنداتان باشید؛ (۵) فرزندان سالمی به آینده تحویل دهید؛ (۶) کمک کنید محصولات بهتری پرورش پیدا کند؛ (۷) آگاهانه مصرف کنید؛ (۸) قلبا ببخشید؛ (۹) با گرسنگی و سوءتغذیه مبارزه کنید؛ (۱۰) دسترسی به تکنولوژی را توسعه دهید؛ (۱۱) امکان اعتبار مالی را گسترش دهید؛ (۱۲) کارآفرینی اجتماعی را تشویق کنید؛ (۱۳) نسبت به دسترسی همگان به مراقبت بهداشتی اطمینان حاصل کنید؛ (۱۴) امکان اقامت را برای افراد فراهم کنید؛ (۱۵) از بدهی خود بکاهید؛ (۱۶) خدمات داوطلبانه انجام دهید؛ (۱۷) دایره مراقبت خود را گسترش دهید؛ (۱۸) سواد عمومی را بگسترانید؛ (۱۹) گزینه‌های سفر و حمل و نقل را افزایش دهید؛ (۲۰) هدفمند و آگاهانه سفر کنید، منطقه سفر خود را بشناسید و با خود هدایایی به نقاط محروم ببرید؛ (۲۱) جان مادران و نوزدان را نجات دهید؛ (۲۲) دسترسی به آب پاکیزه را بهبود ببخشید؛ (۲۳) کمک غذایی بین‌المللی را گسترش دهید و (۲۴) بانگ عدالت بر دارید و در کنار مظلومان قرار گیرید.
اینها رویا به نظر می‌رسد، اما می‌توان آنها را محقق ساخت.
حال اگر کسی فکر می‌کند همه اینها جزو وظایف «مسوولان» است، پس باشد تا صبح دولتش بدمد. اگر هم کسی فکر می‌کند حتی یکی از این راه‌ها را می‌تواند بپیماید و برای نمونه با آلوده نکردن آب رودخانه یا خرید از مراکز محلی تولید قادر خواهد بود به این آرمان یاری رساند، این گوی و این هم میدان. به گفته سعدی: «سعدیا گرچه سخندان و مصالح‌گویی/ به عمل کار برآید به سخندانی نیست»
این هم مشخصات کامل کتاب برای علاقه‌مندان به خواندن یا ترجمه آن: 
Our Day to end poverty: ۲۴ ways you can make a Difference, Shannon Daley-Harris and Jefrey Keenan with Karen Speerstra, San Francisco, CA, Berrett-Koehler Publishers, INC., ۲۰۰۷.