جمعه، ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳
آیدین فرنگی: با انتشار نمایشنامه‌ی «طرز تازه»، نوشته‌ی لئونارد کوهن، نشر «نیلا» شماره‌ی مجموعه‌ی «کتابِ کوچک نمایشنامه»اش را به ۹۹ رساند. برای این نمایشنامه‌ها قطع و شکلی مشخص طراحی شده است. «سنقولک کردن ممنوع» و «طرز تازه» ازجمله کتاب‌هایی هستند که در همین اواخر به ردیف کتاب‌های نیلا افزوده شده‌اند.
«سنقولک کردن ممنوع» نوشته‌ی شل سیلوراستاین است. سیلوراستاین در سال ۱۹۳۰ به دنیا آمد و در ۱۹۹۹ درگذشت. او کار مطبوعاتی را هنگام حضورش در ارتش آمریکا، با یکی از نشریه‌های وابسته به ارتش آغاز کرد. شهرت عمده‌اش را به خاطر آثاری که برای کودکان نوشت به دست آورد و بر اساس نوشته‌ی «دیوید ممت» درباره‌ی وی، «قبل از مجموعه‌ی هری پاتر، آثار او میانِ کتاب‌های منتشرشده برای کودکان در تمام تاریخ، بالاترین شمارگان را داشتند.» (سنقولک کردن ممنوع، ص ۱۴) سیلوراستاین پس از سال ۱۹۸۰ به نمایشنامه‌نویسی برای بزرگسالان روی آورد.
در نمایشنامه‌ی «سنقولک کردن ممنوع»، «آرنولد» وارد غذاخوری‌ای می‌شود که روی دیوار آن نوشته‌ای را نصب کرده‌اند: «سنقولک کردن ممنوع». اما سنقولک کردن به چه معناست؟ نام اصلی نمایشنامه «NO SKRONKING» است. مترجم در پانویس آورده است: «Skronking در عبارتِ NO SKRONKING - که عنوان نمایشنامه نیز هست - در این متن به عنوانِ یک فعلِ ظاهراً آشنا، اما بی‌معنا به کار رفته و احیاناً ربطی به برخی معانی دیگرش که در واژه‌نامه‌ها آمده ندارد. در ترجمه، برای ارتباط بهتر با خواننده‌ی فارسی‌زبان، ترجیح داده شد عبارتِ ابداعیِ فارسی‌آواتر و همچنان بی‌معنایِ سنقولک کردن بیاید.» (همان، ص ۷)
در این نمایشنامه‌ی دو نفره، آرنولد، وقتی تابلو «سنقولک کردن ممنوع» را روی دیوار غذاخوری می‌بیند، کنجکاو می‌شود و از «برتا»، شخصیت پشتِ پیشخان، می‌پرسد: «این درست نوشته شده؟» برتا می‌گوید: «اوهوم» و گفت‌وگوها ادامه پیدا می‌کند:
«- سنقولک کردن؟
- درسته. گرمش کنم؟ (برایش قهوه می‌ریزد.)
- سنقولک کردن؟
- سنقولک کردن ممنوع.
- یعنی چی... سنقولک کردن؟»
نمایش، امتداد کنجکاوی آرنولد است برای یافتن معنای سنقولک! به نظر شما سنقولک کردن به چه معناست؟!
«طرز تازه» نمایشنامه‌ای است از «لئونارد کوهن»، خواننده، ترانه‌سرا، آهنگساز و شاعر و نویسنده‌ی سرشناس. او در گفت‌وگویی در سال ۱۹۹۸ درباره‌ی فرآیند نویسندگی‌اش گفته است: «مثل خرسی که به کندو یا مخزنِ عسل برمی‌خورد، من هم به نوشتن چیزی برمی‌خورم و گیرش می‌افتم، که همزمان خوشمزه است و هولناک، و من گرفتار آنم، که چندان دلپذیر نیست، بسیار هم دشوار است و دردناک، و باز همچنان گریزناپذیر است.» (طرز تازه، ص ۵)
محور اصلی این نمایشنامه، که برای چهار بازیگر نوشته شده، دو دخترند با نام‌های مری و دایان که با هم در یک منزل زندگی می‌کنند. «مری، معمولی و خپل و بدقواره است و اگر آدم با این کلمه مشکلی نداشته باشد، زشت.» دایان «ذاتاً آدمی است زیبا، بلندقد، شاداب، ملیح از جمله‌ی آنانی که لطف خدا شامل حال‌شان شده است.» (همان، ص ۶)
این نمایشنامه پیرامون تنهایی انسان و تلاش او برای رهایی از تنهایی نوشته شده است؛ پیرامون نیاز عمیق انسان به محبت و احساس تلخ او از بی‌کسی؛ پیرامون فقدان اعتمادبه‌نفس و اینکه برای رهایی از تنهایی، انسان می‌تواند به چه تلاش‌هایی دست بزند؛ پیرامون سقوط ناگهانی به عمق بی‌کسی، درحالی‌که فقط یک ساعت پیش احساس عشق و شعف می‌کردی. انسانِ تنها به دیگران، که به نظر از تلخی تنهایی رهایی یافته‌اند، چگونه می‌نگرد و قضاوت‌ها و نگاه‌های ما به دوستان و اطرافیان چگونه شکل می‌گیرد؟ حسد چگونه در وجود آدمی پررنگ‌تر می‌شود و وضوح می‌یابد؟ و...
سنقولک کردن ممنوع، با ترجمه‌ی متین خاکپور، در ۱۶ صفحه و طرز تازه، با ترجمه‌ی بهرنگ رجبی، در ۲۸ صفحه‌ی پالتویی، هر دو به قیمت ۱۲۰۰ تومان، امسال منتشر شده‌اند. البته بین نقاشی روی جلد کتاب‌‌ها با متن نمایشنامه‌ها دنبال ارتباط نباشد، چراکه به نتیجه‌ای نخواهید رسید!
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
