پنج شنبه، ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳
به‌تازگی دو کتاب، از مجموعه‌ی کلیات سعدی، به ترکی ترجمه و در ترکیه منتشر شده است. نام یکی از این دو کتاب «پنج مجلس و رساله‌ی عقل و عشق» است و دیگری «پندهایی به فرمانروایان، نصیحت‌الملوک، پندنامه‌ی سعدی خطاب به اَباقاخان؛ و تقریراتِ ثلاثه».
مترجم هر دو کتاب تورقای شفق است. بنابر آن‌چه در آغاز کتاب‌ها آمده، وی در استان هاتای ترکیه در شهرستان یایلاداغی به دنیا آمده، در دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه استانبول کارشناسی زبان و ادبیات ترکی گرفته، سپس به ایران آمده، در دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران سطح‌های فوق‌لیسانس و دکتری را پشت سر گذاشته و اکنون در دانشگاه مدنیّت استانبول در بخش ادبیات و زبان‌های شرقی به فعالیت علمی اشتغال دارد.
دیباچه‌های هر دو کتاب که در معرفی سعدی نوشته شده‌اند، یکی است. در این‌جا ضمن گزارشی از دیباچه، برگردان مواردی که می‌تواند برای خواننده‌ی ایرانی تازگی داشته باشد، ارائه می‌شود: بخش نخست دیباچه به زندگی سعدی می‌پردازد و بخش دوم به آثار وی. در بخش مربوط به گلستان آمده است: «گلستان چندین بار به ترکی ترجمه و شرح‌هایی چند به ترکی درباره‌اش نوشته شده است. محمود بن قاضیِ مانیاس، شاهدی ابراهیم دده، شمعی، سودی بوسنوی، عیشی محمدافندی، هواییِ بوسنوی، شیخ‌الاسلام خواجه‌زاده اسدافندی، حسن رضاافندی، باباداغی ابراهیم‌افندی، احمد صائب عزت، محمد سعید (مُلستان)، طیار (رهبرِ گلستان)، نیگده‌لی حقی اراوغلو، کیلیسلی رفعت، حکمت ایل‌آیدین، یعقوب نجف‌زاده، محمد قانار، عدنان قارااسماعیل‌اوغلو و حجابی قیرلانقیچ به ترجمه و شرح گلستان پرداخته‌اند. علاوه بر این‌ها ناشران بسیاری بدون ذکر نام مترجم، و با اکتفا کردن به تعبیر «به کوششِ ...» به بازنشر برگردان‌های ترکی گلستان اقدام کرده‌اند.»
اما بوستان: خواجه مسعود بن احمد در سال ۷۵۵ ق./ ۱۳۵۴ م. نخستین بار بوستان را به ترکی برگرداند. این برگردان که نامش «فرهنگنامه‌ی سعدی» است در همان وزن بوستان و در ۱۰۷۳ بیت سروده شده است. سروُری، شمعی، سودی و هوایی مصطفی چلبی به ترکی شرح‌هایی بر بوستان نوشته‌اند. امروز معروف‌ترین ترجمه‌های ترکی بوستان متعلق هستند به کیلیسلی رفعت بیلگه، حکمت ایل‌آیدین و حجابی قیرلانقیچ.
مترجم در بخش بعدی به معرفی رساله‌های سعدی بر اساس تصحیح محمدعلی فروغی پرداخته و در ادامه به مقاله‌ی محمود فتوحی، استاد دانشگاه فردوسی، درباره‌ی رساله‌های سعدی اشاره کرده است.
نام ترکی کتاب‌ها Beş Meclis ve Akıl ve Aşk Risalesi و Hükümdarlara Öğütler است و ناشر هر دو، انتشارات «بویوین آیِ» (BÜYÜYN AY) استانبول. این آثار پیشتر به ترکی ترجمه نشده بودند. کتاب نخست در ۱۰۳ صفحه و کتاب دوم در ۱۰۰ صفحه‌ی قطع پالتویی منتشر شده است.
در هر دو کتاب پس از دیباچه‌ی مترجم، گفتاری نیز با عنوان «شیخ سعدی» به قلم حسین دانش آمده است. بنابر آن‌چه در پانوشت این گفتار آمده، متن یادشده از کتاب «سرآمدانِ سخن» برداشته و ساده شده است. کتاب سرآمدان سخن در ۱۳۲۷ ق. در استانبول و در چاپخانه‌ی خیریّه و شرکا (مطبعه‌ی خیریه و شرکاسی) منتشر شده است.
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
