بلگراد؛ پنجره‌ای از شرق به غرب

ایسنا: نمایشگاه بین‌المللی کتاب بلگراد یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین رویدادهای ادبی در منطقه‌ی بالکان است. این نمایشگاه که از سال ۱۹۵۶ در شهر زاگرب و در قالب یوگسلاوی سابق شکل گرفته، اکنون ۶ دهه است که برگزار می‌شود.

به گزارش ایسنا، در نخستین دوره‌ی این نمایشگاه شرکت‌کنندگانی از کشورهای شرق و غرب اروپا، اتحاد جماهیر شوروی که با یوگسلاوی پیوند ایدئولوژیک داشت و همین‌طور جمهوری خلق چین، به‌همراه ایالات متحده‌ی آمریکا شرکت داشتند. از این جهت می‌توان گفت، اقدامی بود که در زمان دهه‌ی ۵۰ میلادی و اوایل جنگ سرد، یک اقدام فوق‌العاده استراتژیک و چندمنظوره محسوب می‌شد.

درواقع نمایشگاه کتاب بلگراد پس از نمایشگاه‌های کتاب فرانکفورت و ورشو، سومین گردهمایی بزرگ از این جنس در منطقه‌ای میانه بین شرق و غرب بوده است.

از یک سال بعد نمایشگاه به بلگراد انتقال یافته و حالا هر ساله به‌طور سنتی در ماه اکتبر در پایتخت صربستان ترتیب می‌یابد. این نمایشگاه هم مانند بسیاری دیگر از نمایشگاه‌های کتاب برگزار می‌شود؛ در یک فضای مسقف ۳۰ هزار متری با راهروها و غرفه‌های پارتیشنی، ناشران، مؤلفان، کتاب‌فروشان، کتاب‌داران، توزیع‌کنندگان کتاب، شرکت‌های چندرسانه‌ای و مخاطبان، برای برقراری تماس، تبادل تجربیات، انجام معاملات کسب و کار و همکاری‌های فرهنگی مجال پیدا می‌کنند.

در این نمایشگاه هشت‌روزه نیز سمینارها و کنفرانس‌هایی در اشکال مختلف در کنار میزگردهای تخصصی و عمومی و نیز ملاقات چهره به چهره با مؤلفان و جشن امضاهای بسیاری برگزار می‌شود. ضمن آن‌که برپایی پنل‌های بحث عمومی و کارگاه‌های آموزشی برای بازدیدکنندگان حدود یک میلیونی آن، از دیگر برنامه‌های در نظر گرفته شده است.

 نمایشگاه کتاب بلگراد از آن دسته از نمایشگاه‌های کتاب است که در آن فروش کتاب در غرفه‌ها انجام می‌شود و معمولاً هم تخفیف‌هایی برای این منظور در نظر گرفته می‌شود.

در این نمایشگاه هر ساله چند جایزه نیز در حوزه‌های ناشر برتر سال، بهترین پروژه چاپ و نشر سال، کتاب سال کودک و زیباترین کتاب برگزار می‌شود. جایزه‌ی اخیر به حوزه‌ی تولید چاپ و نشر آثار از منظر کیفیت و اهمیت دستاوردهای علمی و هنری تعلق می‌گیرد. همه‌ی ناشران و غرفه‌داران برای به‌دست آوردن این جایزه‌ها می‌توانند رقابت کنند.

علاوه بر این‌ها، از سال ۲۰۰۷ نیز جایزه‌ی اوبرادوویک برای نشر و ترویج ادبیات صربی اعطا شده است که ناشرانی از ایتالیا، اتریش، بلغارستان، مجارستان، اسلواکی و براتیسلاوا، برنده‌ی آن بوده‌اند.

همچنین نمایشگاه بین‌المللی کتاب بلگراد از سال ۲۰۰۲ تصمیم گرفت که برای هر دوره یک میهمان ویژه‌ی افتخاری داشته باشد. این کشور میهمان مانند نمایشگاه‌های دیگر، می‌تواند محل برجسته‌ای را از سالن آرنا (محل برگزاری نمایشگاه) به خود اختصاص دهد و از این فرصت برای ارایه‌ی ویژگی‌ها و توانایی‌های خود در حوزه‌ی چاپ و نشر استفاده کند. امکان استفاده‌ی فوق‌العاده از سالن همایش‌ها و برگزاری نشست‌ها و سخنرانی‌ها، از امتیازهای کشور میهمان ویژه است.

میهمان افتخاری ممکن است در نمایشگاه، مؤلفان، ناشران و نمایندگانی از بنگاه‌های نشر کشور خود را برای ایجاد ارتباط‌های فرهنگی به نمایشگاه ببرد و برای آنان برنامه‌هایی ترتیب دهد.

نروژ (۲۰۰۲)، کانادا (۲۰۰۳)، فرانسه (۲۰۰۴)، بریتانیا (۲۰۰۵)، ایالات متحده (۲۰۰۶)، ایتالیا (۲۰۰۷)، ژاپن (۲۰۰۸)، یونان (۲۰۰۹)، سوئد (۲۰۱۰ )، حوزه‌ی زبان پرتغالی (۲۰۱۱) و مجارستان (۲۰۱۲)، لهستان (۲۰۱۳)، چین (۲۰۱۴) و روسیه (۲۰۰۱۵) مسهمانان افتخاری نمایشگاه بوده‌اند. در سال ۲۰۱۶ نمایشگاه نیز که از ۲ تا ۹ آبان‌ماه برگزار خواهد شد، جمهوری اسلامی ایران در نقش میهمان افتخاری نمایشگاه حاضر می‌شود.

غرفه‌ی ایران در این دوره از نمایشگاه کتاب بلگراد حدود ۳۰۰ متر است که گویا برمبنای خوش‌نویسی و مینیاتور ایران تزئین می‌شود. همچنین هشت نویسنده به‌همراه یک کارگردان و یک منتقد سینما میهمانان مدعو برای همراهی در این نمایشگاه هستند.