بزرگ‌ترین آفت جامعه ما تک‌آوایی است

ایسنا:‌ مصطفی ملکیان در مراسم بزرگداشت عبدالله کوثری با برشمردن شاخصه‌های مهم کار این مترجم پیشکسوت، بزرگ‌ترین آفت جامعه را تک‌آوایی دانست.

به گزارش خبرنگارایسنا، پنجمین دوره عصر کتاب موسسه خانه کتاب همزمان با زادروز هفتادسالگی عبدالله کوثری به بزرگداشت این مترجم و شاعر پیشکسوت اختصاص داشت. در این مراسم که با حضور تعداد زیادی ازمترجمان برگزارشد، منوچهر بدیعی، احمد پوری، مهدی غبرایی، اسدالله امرایی، احدعلیقلیان، علی میرزایی و تعداد زیادی از اهالی نشر و کتاب حضور داشتند و افرادی چون حسین معصومی همدانی، مصطفی ملکیان و علی‌اصغر محمدخانی درباره ویژگی‌های شخصیتی و حرفه‌ای عبدالله کوثری سخنرانی کردند.

معصومی همدانی با اشاره به همشهری بودن خود با عبدالله کوثری با بیان این جمله که ما به ترجمه‌های عبدالله کوثری می‌توانیم اعتماد کنیم، گفت: بسیاری از کارهایی که ما در زندگی انتخاب می‌کنیم از روی اعتماد است، اگر این اعتماد نباشد همه‌چیز مختل می‌شود. این اعتماد جزئیات و پیچیدگی‌های زیادی دارد و اگر مختل شود ما نمی‌توانیم در ماجرای زندگی وارد شویم. انسان حتی می‌تواند به کسی که دروغ می‌گوید ولی این دروغ گفتن از او کتمان شده اعتماد کند و به هر حال ماجرایی با او آغاز کند، اما ما نمی‌توانیم به کسی که می‌دانیم دروغ می‌گوید اعتماد کنیم. البته خیلی از اعتمادها بعداً مشخص می‌شود که بیهوده است.

معصومی همدانی با تأکید بر قابل اعتماد بودن آثاری که عبدالله کوثری ترجمه کرده است، گفت: گمان می‌کنم یکی از چیزهایی که باعث شده کتابخوانی در کشور کم شود و افراد خودشان را به کتاب نسپارند به خاطر این است که نمی‌توانند به کتاب‌ها اعتماد کنند. برای اینکه افراد شاید به نوعی فهمیده‌اند که خود مترجم آن کتاب حرف نویسنده را نفهمیده است. این نفهمیدن حرف نویسنده توسط مترجم تا یک جایی ممکن است در ترجمه جواب بدهد، اما از یک جایی به بعد تناقض بیرون می‌زند و کار را خراب می‌کند.

این پژوهشگر ادامه داد: ترجمه‌های آقای کوثری غیر از اینکه دقیق و درست است از نوعی درک کلی از اثر حکایت می‌کند که یک سازمان کلی به اثر می‌دهد. آقای کوثری یک تعبیر از اثر دارد که این در اثر دیده می‌شود و به کلیت کار یک وحدت می‌دهد و این چیزی بالاتر از ترجمه مستقل جملات است. البته این یک نوع خطرکردن هم هست، چرا که ممکن است آن اثر شایسته زبان فارسی نباشد.

او در ادامه سخنانش گفت: به نظر من هر مترجمی باید از کاری که آن را ترجمه می‌کند تعبیری داشته باشد، منظورم هم تعبیر اجتماعی و فلسفی نیست که معمولاً کار را خراب می‌کند.

در ادامه مراسم مصطفی ملکیان هم در سخنانی گفت: به این جا آمده‌ام تا مراتب شاگردی خودم را به صورت غیرمستقیم نسبت به استاد کوثری ابراز کرده باشم و به استادی تا این حد کاردان و سخت‌کار در حوزه فرهنگی سپاسگزاری کرده باشم.

این نویسنده و محقق گفت: به نظر من بزرگترین خدمتی که به فرهنگ یک جامعه می‌توان کرد خدمت از راه ترجمه است چون بزرگترین آفت جامعه‌ای مثل جامعه ما تک‌آوایی است. تک‌آوایی که برای هر موضوعی یک شیوه پرداخت و راه‌حل ارائه می‌دهد و همین مسئله آفات فراوانی به کشور ما و شهروندان جامعه ایران زده است. با ترجمه می‌توان به شکل رسمی و مرسوم به قدرتمندان جامعه بفهماند که راه‌حل‌های دیگری هم برای حل مسائل و مشکلات وجود دارد. این کار در گام اول از راه ترجمه امکان‌پذیر است. با ترجمه می‌توانیم به پنجره‌های و ساحت‌های انسانی دیگر نگاه کنیم. از این نگاه اگر کیفیت کار مترجم‌ها در حد نصاب باشد، آن‌ها بزرگترین خدمت فرهنگی را به جامعه می‌کنند.

او سپس درباره عبدالله کوثری و ترجمه‌های او گفت: ترجمه‌های او انصافاً کم‌نظیرند. کتاب‌هایی که او انتخاب می‌کند از کیفیت والایی برخوردارند و علی‌الخصوص اینکه نیازهای جامعه ما هم هستند و ایشان هم آن‌ها را به استادی ترجمه می‌کنند. علاوه بر سایر ویژگی‌های ذاتی ترجمه که همگی را استاد کوثری دارد دو ویژگی او بسیار مهم است. یکی بلاغت و رسایی و دیگری فصاحت و شیوایی. به نظرم انس او با ادبیات فارسی سبب شده از میان همه مترجمانی که از زبان انگلیسی  آثاری را به فارسی ترجمه می‌کنند، آثار او بی‌شک بلیغ‌تر و فصیح‌تر باشد. من این دو ویژگی را در هیچ مترجم دیگری که از زبان انگلیسی ترجمه می‌کند ندیده‌ام.

ملکیان در پایان سخنانش درباره برگزاری بزرگداشت عبدالله کوثری همزمان با زادروز هفتادسالگی این مترجم هم گفت: در جامعه ما که خدمت فرهنگی ارج نمی‌بیند و محل توجه و عنایت نیست ومورد بی‌مهری فراوان است، این که ما بتوانیم از بزرگان فرهنگی کشورمان تقدیر کنیم بیش از هر چیز نشان از فهم خود ما دارد.

در ادامه این مراسم حسین عبده تبریزی، مترجم حوزه اقتصادی متنی درباره ترجمه ادبیات، اهمیت آن در جامعه و ویژگی‌های ترجمه عبدالله کوثری خواند.

سپس مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل خانه کتاب با ارائه توضیحاتی درباره برنامه عصر کتاب گفت: این برنامه مختص کسانی است که دوران‌ساز هستند و در حوزه کتاب نشر دوران‌سازی کرده‌اند. استاد کوثری هم از جمله دوران‌سازان کشور ما در حوزه کتاب هستند. زادروز تولد ایشان هم بهانه‌ای شد تا ما ایشان را راضی کنیم که به این برنامه بیایند.

سپس علی‌اصغر محمدخانی معاون شهر کتاب گفت: اگر تاریخ ترجمه را بررسی کنیم در نسل اول ترجمه، با نام‌هایی مثل ابوالحسن نجفی، محمد قاضی، اسماعیل سعادت، احمد سمیعی گیلانی و رضا سیدحسینی مواجه می‌شویم. پس از آن می‌بینیم هر بیست‌سال یک نسل از مترجمان و محققان تربیت شده‌اند. در نسل دوم مترجمان که در دهه ۲۰ متولد شده‌اند شاخص‌ترین مترجم، عبدالله کوثری است. نسل اول و دوم مترجمان ویژگی‌هایی داشتند که مهم‌ترین آن‌ها تسلط به ادبیات فارسی بود. آن‌ها زبان مقصد را مثل موم در دست داشتند و علت موفقیت‌شان هم تسلط به زبان فارسی است.

او در ادامه گفت: عبدالله کوثری نه تنها حافظ، فردوسی، مولانا و سعدی می‌خواند و می‌داند بلکه شعرهای بسیاری از شاعران را از حفظ است و می‌تواند آن‌ها را تحلیل کند. اگر زبان کوثری شاخص است به خاطر انس و خواندن و نوشتن مدام اوست.

محمدخانی در ادامه به ویژگی‌های دیگر عبدالله کوثری از جمله معرفی نویسندگان جدید به ایرانیان، شاعر بودن او، اخلاقی بودن و انتقادپذیری او اشاره کرد.

در ادامه این مراسم کیک تولد عبدالله کوثری توسط خود او بریده شد و در ادامه از سوی خانه کتاب لوح تقدیر و هدایایی به او اهدا شد. همچنین از جانب تعداد زیادی از ناشران کتابهای او هدایایی به وی اهدا شد.

سپس عبدالله کوثری پشت تریبون قرار گرفت و  در سخنانی با تشکر از برگزاری این مراسم گفت: اگر من به این مراسم آمده‌ام به این معنا نیست که خودم و کارهای خودم را سزاوار این همه اظهار لطف دوستان می‌دانم. کسانی که اینجا صحبت کردند همه دوستان من بودند و من خطاب به آن‌ها می‌گویم: «آفرین بر نظر پاک خطاپوشش باد».اگر در اینجا ایستاده‌ام برای این است که فکر می‌کنم تشویق و تأیید هریک از ما فراتر از خود ماست. چرا که هریک از ما جویباری از رود پهناور یا شاخه‌ای از یک درخت تناور به نام فرهنگ و زبان و ادبیات فارسی هستیم.

او گفت: این فرهنگ و زبان با یک نسل پدید نیامده است. بلکه چندین و چند نسل کوشیده‌اند تا این فرهنگ به اینجا رسیده است. این حرکت از زمان فردوسی و مولانا و ... آغاز شده است. نشانه دیگر این حرکت هم جنبش مشروطه است و ما دنباله این جریان هستیم. خوشبختانه بخت من بلند بود که خیلی زود با دستاوردهای فرهنگی خودمان روبه‌رو شدم. اگر کاری کرده‌ام با تکیه بر این میراث بوده است و تأکید مکرر به تفاخر به این میراث دارم. در این سال‌هایی که من در حوزه ترجمه و کتاب فعالیت کرده‌ام خیلی خوشبختم که بیش از هر چیز خودم لذت برده‌ام، این کار کاری بود که عاشق آن بوده‌ام. خوشبختم از اینکه کتاب‌هایم خریده می‌شود و با وجود مشکلات و تنگناهایی از آن‌ها استقبال می‌شود. من پیام کسانی که این آثار را می‌خوانند را نشانه مهمی می‌دانم و این‌هاست که به من امید می‌دهد و به من نشان می‌دهد که من راهم را درست رفته‌ام. اگر حمایت و محبت شما و مخاطبان نبود انگیزه‌ای برای کار نمی‌ماند.

او در پایان سخنانش از ناشران کتاب‌هایش هم تشکر کرد.

به گزارش ایسنا، در این مراسم تصاویری از کتاب‌ها و صحبت‌های کوثری و تعدادی از دوستانش در قالب فیلم کوتاهی  برای حاضران پخش شد.