از دانش تا روایت ذلت (تازه‌های کتاب ۱۵)

فاطمه طالبی:

از دانش تا فرزانگی (گفتار‌ها و گفتگوهایی پیرامون فلسفه و ادبیات)
نویسنده: خسرو ناقد
چاپ اول ۱۳۹۰ / نشر ققنوس/ قیمت: ۵۲۰۰ تومان
درآن هنگام که سخن از امید و خوش بینی نسبت به آینده، نُقل هر مجلس می‌شود طبعا در این میان سخن از نا‌امیدی و البته بدبینی به ضرورتی بدل می‌گردد که گویی بدبینان سرخورده از دیروز را در کنار خوش بینان منع شده از امروز قرار می‌دهد. از این رو غلبه‌ی تمام قد خوش بینی بر فعلیت کار عقلی انسان به‌‌‌ همان اندازه هولناک و البته مسخره است که برتری بدبینی تام و مطلق بر همین ساختار. لذا آدمی‌‌ گاه برای فرار از چنین دنیایی دست به فراموشی می‌زند تا شاید بدین باب مقدمات رفع سردرگمی‌های دورانی را فراهم کند.
 «از دانش تا فرزانگی» شامل مجموعه مقالاتی است که نگارنده در آن کوشیده تا مباحثی رایج در حوزه‌ی روشنفکری را در قالب گفتارهایی درباره‌ی ادبیات و فلسفه جمع آوری کند. وی سعی دارد تا موضوع روشنفکری را با ساختارهایی نظیر خردورزی، پرهیز از خشونت، تجدد و دگرگونی از نگاه اروپاییان و البته ادبیات مدرن دنبال کرده و از همین رو به سراغ نقش، جایگاه و مفهوم انتلکتوئل برود. بررسی جایگاه و نقش روشنفکران در جوامع گوناگون یکی از مباحث و گفتارهای اصلی این کتاب است که خسرو ناقد در تلاش است تا به پرسش‌هایی نظیر «آیا به پایان روشنفکری رسیده‌ایم؟»، «آیا برای مفهوم روشنفکری در آغاز هزاره سوم تعریف تازه‌ای باید ارائه داد؟»، «آیا برای روشنفکران در چنین دورانی باید وظایف جدیدی تعریف شود؟»
در قسمت دیگری از جستار مزبور نگارنده پس از «نقد بیان و شیوه نگارش رشنفکران» به مباحثی همچون «مفهوم روشنفکری»، «پیشینه تاریخی اصطلاح روشنفکری» و در ‌‌‌نهایت به «تاثیر نقد مستدل در گستره عمومی» پرداخته است. وی امر تاریخی تعارض میان تجدد (مدرنیته) و سنت که البته یکی از مسائل و دغدغه‌های امروز جوامع انتقالی نیز هست، موضوع جستاری دیگر در این کتاب قرار داده است. نویسنده در گفتار «از دانش تا فرزانگی» با پیگیری پیشینه وعقبه‌ی امر مزبور در دوران رنسانس و نزاع عهد باستان با عصر مدرن و با نقدی تاریخی به اندیشه پیشرفت، بحث خود را در دوران کنونی ادامه می‌دهد و سعی در تبیین راهکاری چند وجهی بر این مساله دارد. خسرو ناقد در کنار مباحث مذکور به چهار گفتگو پیرامون مسائل مرتبط با جستارهای اصلی کتاب پرداخته است. «اندیشمند خطا پذیر» گفتگویی است درباره‌ی دیدگاه‌های لشک کولاکوفسکی؛ «خردورزی و خشونت پرهیزی» گفتگویی درباب دیدگاه‌های کارل پوپر؛ «هرگز جنگی خوب و صلحی بد وجود نداشته است» گفتگویی درباره آثار کلاسیک جنگ؛ و سرانجام گفتگویی با عنوان «ادبیات، مدرن، متعهد یا معاصر» که به ادبیات معاصر آلمان و نگاه فلسفه محور آن می‌پردازد.
 «از دانش تا فرزانگی» در هشت فصل تنظیم شده که نگارنده در این فصول به عناوینی نظیر «از دانش تا فرزانگی»، «نقش و جایگاه روشنفکران»، «سازگاری ناسازوار سنت و تجدد»، «اندیشمند خطا پذیر»، «خردورزی و خشونت پرهیزی»، «هرگز جنگی خوب و صلحی بد وجود نداشته است» و سرانجام با گفتاری تحت عنوان «غوغای فوتبال، غربت فلسفه» مجموعه مزبور را با پیگفتاری غریب به اتمام می‌رساند.

روایت ذلت (درآمدی بر اندیشه و آثار ساموئل بکت)
نویسنده: رونان مک دونالد
ترجمه: علی اکبر پیش دستی
چاپ اول ۱۳۹۰ / نشر ققنوس/ قیمت: ۵۸۰۰ تومان
 «روایت ذلت» کتابی است درباره‌ی اندیشه و آثار ساموئل بکت که ضمن تمرکز بر فضای مزبور، به زندگی و زمانه وی نیز پرداخته است. نگارنده در این کتاب تمام نمایشنامه‌های مهم بکت از جمله «در انتظار گودو» را بررسی کرده و خاستگاه روشنگرانه و بدعت‌های هنری و معانی پنهان در این آثار را نشان داده است. از آنجایی که بکت نویسنده‌ی دشوارنویسی بوده و همانند دیگر مدرنیست‌ها در ابهام و دشواری پرآوازه است لذا آثار وی به لحاظ فرم و محتوا چند لایه و البته ‌گاه چند وجهی جلوه کرده و به شیوه‌هایی بی‌نظیر فرهنگ‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. بر همین اساس «مک دونالد» با اتخاذ رویکردی جامع به هر دو جنبه‌ی مذکور در آثار وی پرداخته است. از طرفی با توجه به اینکه راه یابی به ساختار مستحکم نمایشنامه‌های بکت که هم از حیث تکنیک و هم به لحاظ محتوا و معنایی هراس آمیز است امری دشوار جلوه می‌کند از این رو نگارنده در فصلی مجزا به معرفی راهکار خود در این زمینه پرداخته است.
 «روایت ذلت» در پنج فصل تنظیم شده که نگارنده در فصل نخست به «زندگی» بکت پرداخته و در فصول بعدی به سراغ «زمینه‌های فرهنگی و فکری»، «نمایشنامه‌ها»، «آثار منثور» می‌رود و سرانجام در بخش آخر به «بکت در آیینه نقد» می‌پردازد.

از اروپا و آمریکای لاتین
نویسنده: گابریل گارسیا مارکز
ترجمه: بهمن فرزانه
چاپ اول ۱۳۹۰ / نشر ققنوس/ قیمت: ۶۵۰۰ تومان
 «از اروپا و آمریکای لاتین» گزیده‌ای است از مقالات و یاداشت‌های مارکز که طیف گسترده و موضوعات مختلفی از دغدغه‌های روز را در بر می‌گیرد. از قضایای جنایی ـ معمایی در شهر رم گرفته تا رقابت‌های دو هنرپیشه مشهور ایتالیایی (سوفیا لورن و جینا لولوبریجیدا) و جشنواره‌های سینمایی ونیز و ماجراهای سفر خودش به روسیه و مجارستان. یادداشت‌هایی که وی در این مجموعه جمع آوری کرده هر یک به داستان کوتاهی شبیه است که در فاصله زمانی سال ۱۹۵۵ تا ۱۹۶۰ رخ داده و به زعم طرفداران این نویسنده بر جذابیت داستان‌هایش افزوده است. از این رو بسیاری از مشتاقان قلم مارکز این کتاب را به سان یک مجوعه داستان تلقی کرده‌اند. «از اروپا و آمریکای لاتین» در ۱۳ بخش جمع آوری شده که نویسنده هر فصل را با زمان بندی وقوع داستان مشخص کرده است.