تآلیف «سلسله‌های ایرانی و هنرهای تجسمی» در ایتالیا

Matteo Compareti, Dinastie di Persia e arte figurativa. Bibliografia ragionata per un millennio e mezzo di iconografie iraniche, Introduzione di Gianroberto Scarcia, Paolo Emilio Persiani, Collana "Studia Persica", Bologna, 2019, pp. 1000.

در پاییز سال گذشته کتابی در هزار صفحه با عنوان «سلسله‌های ایرانی و هنرهای تجسمی. کتابشناسی در باب هزار و پانصد سال شمایل نگاری ایرانی» به تألیف دکترماتّئو کومپارِتی در انتشارات پائولو اِمیلیو پِرسیانی در شهر بولونیا به زبان ایتالیایی به چاپ رسید. این کتاب در مجموعه‌ی «مطالعات ایرانی» به مدیریت استادان تورج دریایی و مائوریتسیو پیستوزو جای گرفته است.

دکتر ماتّئو کومپارِتی در این کتاب جامع، به باستان شناسی، معماری و هنرهای تجسمی بویژه مسکوکات حکاکی ها تزئینات نساجی سنگ نبشته ها نقاشی های دیواری و همچنین اشیاء و ابزار و ظروف منقش، همراه با موضوعات تاریخی ـ سیاسی هزار و پانصد ساله ی ایران (از دوره‌ی باستان تا پیش از ورود سلجوقیان) پرداخته است. نویسنده با بهره برداری از منابع متون تاریخی فرهنگهای متفاوت بین النهرینی ایرانی سریانی چینی و اسلامی، و نیز با ارائه ی تصاویر، رسم‌ها، نقشه‌های معماری و عکس‌های فراوان از آثار باستانی و هنری ایرانی، اثرش را کامل کرده است.

مولف کتاب خود را به ترتیب زمانی در شش بخش اصلی با رویکرد منتقدانه و نگاه تطبیقی به شیوه‌ی موشکافانه‌ای به انجام رسانده است. در پایان بیش از صد صفحه را به کتابشناسی بسیار باارزشی اختصاص داده که از آن در تألیف خود بطور گسترده بهره جسته است.

عناوین بخش‌های کتاب عبارتند از: «مرحله‌ی آغازین. دوره‌ی مادها» ؛ «تلفیقات، کهن گرایی، نئوکلاسیسم. دوره‌ی هخامنشیان»؛ «یونانیت در آسیا. دوره‌ی سلوکیه»؛ «تلاتم زمان انکار شده. دوره‌ی اشکانی»؛ «نقطه‌ی اوج پنداشته شده. دوره‌ی ساسانی»؛ «نقطه‌ی اوجی که سکون نامیده شد. بخش نخست دوره‌ی اسلامی».

این تالیف شامل پیش درآمد فرهیخته ای از زنده یاد جان روبرتو اسکارچیا می‌باشد. در این نوشتار استاد پیشین ادبیات فارسی دانشگاه ونیز با تمرکز بر برخی اسطوره ها و شخصیت‌های برجسته ی تاریخ ایران چشم اندازی از تمدن ایرانی ارائه داده و با بحث بر چند  پدیده‌ی فرهنگی ـ تاریخی مؤثر یا قابل تطبیق با ملل همسایه، جایگاه ایران در تمدن بشری را نمایانده است.

دکترماتّئو کومپارِتی دانش آموخته‌ی دانشگاه ونیز و ناپل هم‌اکنون در دانشگاه کسیان چین به تدریس تاریخ هنر ایران و آسیای میانه دوره‌ی پیش از اسلام اشتغال دارد. وی در همین زمینه ی تخصصی تالیف دیگری نیز به زبان ایتالیایی به چاپ رسانده است با عنوان «سمرقند کانون جهان. پیشنهاداتی برای خوانش چرخه‌ی تصویری افراسیاب» که در نشر میمزیس در سال ۲۰۰۹ منتشر شده است.