شنبه، ۱ اردیبهشت ۱۴۰۳
روزبه رحیمی: استرس از مسائل مهم انسان امروز است. زندگی همه‌ی ما پر است از استرسِ کار، خانواده، آب و هوا، بیماری و.... تکنولوژی و زندگی مدرن در کنار همه‌ی امکاناتی که ایجاد کرده، استرس را نیز به همراه آورده است. بالا رفتن سرعت زندگی شهری، نگرانی از عقب ماندن و اشتباه بودن را بالا برده است. بحران‌های اقتصاد جهانی عامل مهم دیگری است که انسان‌ها را در تمام کشور‌ها نگران وضعیت معیشتی خود کرده است. سیستم‌های آموزشی در مدارس و ساختار و نظم خشک آن‌ها، دانش‌آموزان را با دلهره‌ای دائمی همراه کرده است. با همه‌ی این اوصاف آیا به راستی می‌دانیم که استرس چیست؟ و چه باید بکنم؟ پاسخ به این سوال اساسی را می‌توانیم در کتاب «راهنمای استرس» بیابیم. این کتاب که اخیراً از سوی نشر نی منتشر شده، «حاصل تلاش چند ساله‌ی گروهی از محققان و کار‌شناسان برای تأمین نیاز مراجعان درمانگاه‌ها و دفترهای مشاور بوده است و کسانی که در معرض فشارهای عاطفی و محیطی بوده‌اند این راهنما را مفید یافته‌اند.... این راهنمای جامع استرس را می‌توان نوعی خودآموز نیز به شمار آورد و از آن به منظور کاهش استرس در محیط کار و در روابط با افراد استفاده کرد. با استفاده از رویکرد چند بعدی این برنامه‌ی کاهش استرس، هرکس می‌تواند به روش شخصی مطلوبی برای رفع نیاز خود دست یابد.» (از یادداشت مترجم ـ ص ۹)
این کتاب در هشت فصل تنظیم شده است که با کمک تمرین‌های گام به گام با این موضوعات آشنا می‌شویم: استرس چیست؟ و چه باید کرد؟، تمرین‌های آرام‌سازی، بازسازی‌شناختی (تغییر طرز فکر، یا اصطلاح ذهن)، گوش دادن فعال، جرئتمندی، رفتار با افراد پرخاشگر، دادن و گرفتن بازخورد منفی.
در فصل اول می‌خوانیم که استرس درجه‌ها و شکل‌های متفاوتی دارد. این شکل‌ها که ذهنی، هیجانی و جسمانی هستند همه بر سلامتی اثر می‌گذارند و این اثر می‌تواند مثبت یا منفی باشد. این کتاب قصد دارد برای کاهش استرس منفی به شما کمک کند، به‌طوری که بتوانید از استرس مثبت کاملاً لذت ببرید و قدر آن را بدانید. مشخص کردن منشأ استرس به اندازه‌ی شناسایی علائم رایج استرس اهمیت دارد. هدف این کتاب این است که اولاً آگاهی بیابید چه چیزهایی باعث استرس می‌شوند و ثانیاً درکی از علائم جسمانی، هیجانی و رفتاری استرستان پیدا کنید. بعد از آن، تکنیک‌هایی برای تغییر واکنش‌هایتان به استرس‌زا‌ها ارئه خواهد شد، و نیز تعدادی تمرین و مثال برای در پیش گرفتن و پرورش دادن بهترین روش‌های کنترل استرس. در ادامه با چرخه‌ی استرس که در واقع استرس در آن ایجاد می‌شود و به صورت فیزیولوژیکی بروز می‌یابد و عوامل مختلف پدیدآورنده‌ی استرس (استرس‌زا‌ها) مانند: استرس‌زاهای جسمی ـ فیزیکی، استرس‌زاهای اجتماعی، استرس‌زاهای سازمانی و... آشنا می‌شویم. در این فصل پرسش‌نامه‌هایی نیز وجود دارد که با پر کردن آن‌ها نوع استرس و شرایط استرس‌زا مشخص می‌شود.
فصل دوم شامل تمرین‌های مختلفی مانند تمرین‌های اتوژنیک، مجسم‌سازی، آرام‌سازی دست‌ها و... است که هدف آن تخفیف علائم جسمی ـ فیزیکی استرس یا پیشگیری از آن است. در فصل سوم با روشی آشنا می‌شویم به نام «بازسازی‌شناختی» به منظور برخورد سازنده با احساس استرس که از تفکر معیوب یا غیرمنطقی ناشی می‌شود. در دو فصل بعد با «گوش دادن فعال» و «جرئتمندی»، به‌عنوان دو شیوه‌ی بسیار موثر برای رو‌به‌رو شدن با استرس‌زاهای اجتماعی آشنا می‌شویم. در فصل ششم تکنیک‌هایی ارائه شده که برای استفاده در مواقعی است که به دلیل رفتار پرخاشگرایانه و اثری که این رفتار بر شما می‌گذارد، ارتباط برقرار کردن با شخص مقابل به شکل منطقی یا آرام غیرممکن است. یکی از فراوان‌ترین موردهایی که روی پرسشنامه‌ی استرس علامت‌زده می‌شود، دادن یا گرفتن بازخورد منفی یا انتقاد کردن و انتقاد شنیدن است. در فصل آخر روشی سازنده برای دادن و گرفتن بازخورد منفی فراخواهیم گرفت. روشی که واقعاً باعث کاهش استرس همه‌ی طرف‌های درگیر شود.
این کتاب را شبیه فروشگاه لباس در نظر بگیرید. همه‌ی لباس‌ها را امتحان کنید تا ببینید کدام لباس اندازه‌ی شماست. بعضی از تکنیک‌ها ممکن است کاملاً مناسب شما باشند، بعضی دیگر ممکن است جرح و تعدیل لازم داشته باشند، و بعضی هم شاید اصلاً مناسب شما نباشند. نکته‌ی مهم این است که شیوه‌هایی را اختیار کنید که به کمک آن‌ها بتوانید استرس را در زندگیتان بهتر کنترل کنید تا رضایتتان بیشتر و ناکامیتان کمتر شود. در کنار کتاب‌های مختلفی که در زمینه‌ی روان‌شناسی و خصوصاً استرس منتشر می‌شود، «راهنمای استرس» کتابی بسیار جدی و علمی است. مؤلفان این کتاب: جنی استینمتز، جان بلانکنشیپ، لیندا براون، دبورا هال و گریس میلر همگی از کار‌شناسان برجسته‌ی روان‌شناسی و مدیریت هستند و در تهیه‌ی پرسشنامه‌ها و تمرین‌ها از تجارب خود در این زمینه بهره برده‌اند. گفتنی است این کتاب را مهناز خزائیلی، روان‌شناس بالینی، ترجمه کرده است.
* راهنمای استرس، جنی استینمتز؛ جان بلانکنشیپ؛ لیندا براون؛ دبورا هال؛ گریس میلر، مهناز خزائیلی، نی، ۱۳۹۲، ۶۵۰۰ تومان
نشانی: تهران، خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمدقصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم، پلاک ۸
تلفن: ۸۸۷۲۳۳۱۶ - ۸۸۷۱۷۴۵۸
دورنگار: ۸۸۷۱۹۲۳۲
تمام محتوای این سایت تحت مجوز بین‌المللی «کریتیو کامنز ۴» منتشر می‌شود.
