از جنگ تا مهاجرت در روایتهای عربزبان
نشست «سیری در ادبیات داستانی جهان عرب» عصر سهشنبه ۱۸ آذر ۱۴۰۴ در شهرکتاب آمل با حضور محمد حزباییزاده برگزار شد؛ نشستی که در آن، ضمن ترسیم چشماندازی کلی از فضای داستانی ادبیات عرب، به جریانهای متأخر، نقش مسائل اجتماعی و جنگ در روایتها، و نیز بحران هویت و چندهویتی ناشی از مهاجرت پرداخته شد.
در آغاز برنامه، حزباییزاده با ارائه تعریفی کلی از مختصات ادبیات داستانی عرب، زمینههای تاریخی و اجتماعی شکلگیری روایتهای معاصر را مرور کرد و سپس به معرفی شماری از نویسندگان سالهای اخیر پرداخت؛ از جمله سنان انطون، ازهر جرجیس، عبدالله البصیص، مریم مشتاوی و امیر تاجالسر؛ نویسندگانی که آثارشان، تجربه زیستی انسان عربزبان را در پیوند با تحولات اجتماعی و سیاسی روایت میکند.
در ادامه نشست، بحث به تأثیر رخدادهای اجتماعی بر ادبیات کشیده شد و شرکتکنندگان، درباره نقش جنگ در شکلدهی به جهان داستانی و پیامدهای آن بر زبان و شخصیتپردازی گفتوگو کردند. سپس محور «فردیت» در ادبیات و مسئله بحران هویت—بهویژه در متن مهاجرت—مورد تحلیل قرار گرفت؛ جایی که روایتها، میان خاطره، وطن، زبان و زیست جدید، صورتهای گوناگون «چندهویتی» را بازنمایی میکنند.
بخش دیگری از جلسه به نسبت «تأثیرپذیری» و «تأثیرگذاری» ادبیات عرب در گفتوگو با دیگر ادبیاتها اختصاص داشت. در این بخش، مترجم با اشاره به نقش رویدادها و جوایز ادبی در دیدهشدن ادبیات عرب در سطح بینالمللی، از «منبوکر عربی» (از سال ۲۰۰۸) و نیز جوایزی چون «شیخ زاید» و «مدال ادبی نجیب محفوظ» یاد کرد و توضیح داد که این سازوکارها چگونه به تنوع موضوعات، گسترش ترجمه و راهیابی آثار به مخاطبان فراتر از جهان عرب کمک کردهاند.
در پایان، گفتوگوها به «فن ترجمه» رسید؛ از تجربه مواجهه مترجم با متن عربی تا پرسشهایی درباره جایگاه فناوریهای نو—از جمله هوش مصنوعی—در ترجمه ادبی. بخش پرسشوپاسخ پایانی نیز با مشارکت فعال حاضران همراه بود و نشست در فضایی گفتوگومحور به کار خود پایان داد.
برچسبها:شهرکتاب, شهرکتاب آمل, محمد حزباییزاده
