گزارشی از مراسم روز بزرگداشت سعدی در شهرکتاب بهار:
مراسم روز بزرگداشت سعدی، مقارن با سوم اردیبهشت (روز سعدی)، در شهرکتاب بهار در اصفهان با حضور دکتر ضیاء موحد و رضا ضیاء برگزار شد.
موحد با اشاره به مقایسه‌های میان سعدی و حافظ گفت:«نیما در چند مورد صحبت کرده و حافظ را بالاتر از سعدی قرار داده، اما واقعیت این است که سعدی در سه چهار موضوع هیچ نظیری ندارد. پس از انقلاب، با تغییر معیارها و اقتضای زمانه، حافظ بیشتر خوانده می‌شود و سعدی کمتر؛ بااین‌حال، اگر به کتاب‌فروشی‌ها سر بزنید، می‌بینید که تعداد کتاب‌های سعدی—چه کلیات، چه بوستان و گلستان—بسیار زیاد است. تیراژ آثار سعدی در مقایسه با شاعران معاصر باورنکردنی است. شاید به دلایل مختلف، ازجمله سیاسی، حافظ بیشتر خوانده می‌شود.»وی افزود:«وقتی می‌گوییم یک شاعر از دیگری بهتر است، منظورمان چیست؟ سعدی زودتر از حافظ از مرزهای ایران فراتر رفت. کتابی هست به نام از سعدی تا آراگون که نشان می‌دهد سعدی جهانی‌تر شده است. جالب است بدانید یکی از کسانی که در فرانسه به گیوتین سپرده شد، داستانی از گلستان سعدی در جیبش داشت.» موحد همچنین بر قدرت زبان سعدی تأکید کرد:«قدرت بیان و تسلط سعدی بر زبان فارسی بی‌همتاست. اگر کسی دراین‌باره کوچک‌ترین شکی داشته باشد، فارسی نمی‌داند. سعدی خودش هم در چند شعر به این موضوع اشاره کرده است. ازنظر قدرت کلام، سعدی را باید بالاتر از هر شاعر دیگری، حتی حافظ، قرار داد. حافظ فقط غزلیات دارد، اما سعدی بوستان، قصاید، و آثار دیگرش همگی در اوج هستند—و او خود به این مسائل واقف بود.»
رضا ضیاء: آیا نسل جدید با سعدی ارتباط برقرار می‌کند؟
دکتر رضا ضیاء هم با اشاره به اینکه اگر کسی بخواهد فقط یک کتاب درباره سعدی بخواند، کتاب سعدی نوشته دکتر موحد را پیشنهاد می‌کنم که ۳۱ سال پیش منتشر شده است گفت:«ما بین دو عنوان برای این نشست تردید داشتیم: چرا سعدی هنوز مهم است؟ یا آیا سعدی هنوز مهم است؟ من فکر کردم دومی پرسش‌برانگیزتر است و هفته‌هاست درگیر پاسخ به آن هستم. متأسفانه سنت ما پرسش‌گری ندارد و همه پاسخ‌ها از پیش معلوم است—گاهی سعدی هم به این مسئله دامن زده. مثلاً اگر در موضوعی اختلاف‌نظر باشد، کافی است یک بیت از سعدی خوانده شود تا بحث تمام شود! گاهی همین ابیات ویرانگر بوده‌اند، مثل:“خانه از پای‌بست ویران است، خواجه در بند نقش ایوان است.”ببینید این بیت مانع چه اصلاحاتی شده است!» او با اشاره به انتقادات اخیر درباره سعدی گفت:«متأسفانه حتی در همین مدت کوتاه که پوستر این مراسم منتشر شد، با اعتراضات زیادی روبه‌رو شدیم. اما پرسش من این است: آیا سعدی واقعاً هنوز مهم است؟ پیش از سعدی هم شاعران بزرگی بودند، اما اهمیت سعدی همه را تحت‌الشعاع قرار داد. پیش از او، شاعران بیشتر در میان اهل ادب شناخته شده بودند، اما سعدی از آسیای صغیر تا آسیای مرکزی نفوذ کرد و در زمان حیاتش به شهرت رسید.» رضا ضیاء همچنین به نقدهای نیما و پیروانش به سعدی اشاره کرد:«آغاز نقدهای جدی به سعدی به نیما و مریدانش بازمی‌گردد که او را سازشکار و مداح حکومت خواندند.» او با اشاره به اینکه من پاسخ پرسش –آیا سعدی هنوز مهم است؟– را می‌دانم، ولی از چند جهت آن را مطرح می‌کنم گفت:«۱- در گذشته، راویانی بودند که حامل شعر شاعران بودند و آن را می‌خواندند، مثل امروز که برخی اشعار به این خاطر در ذهنمان مانده که خواننده مثل شجریان آن را خوانده است. اما امروزه خوانندگان کمتر سراغ شعر کلاسیک می‌روند و به‌تدریج از موسیقی ما حذف می‌شود.2- من در دانشگاه کلاس سعدی دارم و دانشجویانم متولدین نیمه دوم دهه هشتاد هستند. وقتی گلستان را می‌خوانیم، جز دو سه نفر، بقیه هیچ علاقه‌ای نشان نمی‌دهند. این برایم سؤال شده که آیا نسل جدید با این زبان بیگانه شده است؟ با این روند، شاید عنوان جلسه بعدی را باید بگذاریم: چرا سعدی حذف شد؟»
برچسب‌ها:روز سعدی, شهرکتاب, شهرکتاب بهار, شهرکتاب بهار اصفهان, ضیاء موحد
