واکاوی «امید» در زندگی و اندیشههای یک پاپ متفاوت:
کتاب «امید»، زندگینامه خودنوشت خورخه ماریو برگولیو (پاپ فرانسیس)، در نشستی با حضور اسقف اعظم آندره یوزوویچ سفیر واتیکان در ایران، حجتالاسلام دکتر مصطفی بروجردی سفیر اسبق ایران در واتیکان و محمود قلیپور مترجم اثر، عصر سهشنبه ۲۹ مهرماه در شهرکتاب مرکزی نقد و بررسی شد. سخنرانان در این نشست، ضمن ستایش شخصیت انسانی و متفاوت پاپ فرانسیس و ترجمه روان کتاب، به تحلیل مفهوم امید از منظر فلسفی و الهیات مسیحی و همچنین ناگفتههای این زندگینامه پرداختند.
این برنامه که به همت شهرکتاب مرکزی و نشر هرمس برگزار شد، با سخنان محسن آزموده، میزبان برنامه، آغاز شد. او این کتاب را فرصتی برای شناخت یکی از مهمترین رهبران معنوی جهان معاصر دانست و از محمود قلیپور، مترجم کتاب، دعوت کرد تا درباره انگیزه خود از ترجمه این اثر صحبت کند.
مترجم: «امید» نخ تسبیح آثار من بود
محمود قلیپور، مترجم کتاب «امید»، سخنان خود را با اشاره به انتقادی که گاهی به او وارد میشود، یعنی پراکندگی در حوزه ترجمه و تألیف، آغاز کرد و گفت: «همیشه این نقد به من وارد بود که چرا تا این حد پراکنده کار میکنم. از داستان کوتاه تا رمان و کتابی انتقادی درباره واتیکان در جنگ جهانی دوم را ترجمه کردهام.» او این کتاب را یک «مکاشفه» برای خود توصیف کرد و افزود: «در حین ترجمه کتاب امید بود که فهمیدم نخ تسبیح همه کارهای من، چه در تألیف و چه در ترجمه، مسئله امید بوده است. این یک راز بیستوچند ساله بود که برای خودم فاش شد.»
قلیپور با بیان اینکه پاپ فرانسیس را به عنوان یک پاپ لیبرال از قبل میشناخته، به عمق فلسفی این کتاب اشاره کرد و گفت: «حین ترجمه متوجه شدم پاپ بدون آنکه به طور مستقیم نامی ببرد، مفاهیم عمیق فلسفی را از افلاطون و ارسطو تا فیلسوفان معاصری چون ارنست بلوخ در کتابش گنجانده است. در واقع من داشتم فلسفه را به زبانی عمومی ترجمه میکردم، بدون آنکه هراسی از فلسفهخواندن در مخاطب ایجاد شود.»
سفیر واتیکان: امید، واکسنی در برابر ناامیدی است
اسقف اعظم آندره یوزوویچ، سفیر واتیکان در ایران، این کتاب را نخستین زندگینامه خودنوشتی دانست که توسط یک پاپ در زمان حیاتش منتشر میشود. او با اشاره به اینکه قرار بود این کتاب پس از مرگ پاپ منتشر شود، گفت: «پاپ تصمیم گرفت این اثر را همزمان با سال مقدس جوبیلی ۲۰۲۵ (سال مقدسی در سنت کاتولیک که معمولاً هر ۲۵ سال یک بار به منظور بخشودگی گناهان و تجدید معنوی برگزار میشود) که سال «امید» نامگذاری شده، منتشر کند.»
سفیر واتیکان، امید را مفهومی کلیدی در الهیات مسیحی خواند و افزود: «مسیحی بودن مستلزم نگاهی نو و سرشار از امید است. امید نوری در دل تاریکی شب است.» او در بخش دیگری از سخنانش به نقل از پاپ گفت: «امید مانند یک واکسن یا نوعی ایمنی در برابر ناامیدی عمل میکند. اگر کسی امید را از دست بدهد، معنای زندگی را از دست داده است. امید به ما قدرت زیستن میدهد.»
سفیر اسبق ایران در واتیکان: این کتاب ناگفتههایی هم دارد
دکتر مصطفی بروجردی، سخنران دیگر این نشست، با اشاره به سوابق خود در واتیکان، شناخت عمیق از کلیسای کاتولیک را امری پیچیده خواند و گفت: «با وجود مطالعات قبلی، وقتی به واتیکان رفتم، دیدم هیچچیز از کلیسای کاتولیک و مسیحیت نمیدانم.» او کتاب «امید» را یکی از «جذابترین، خواندنیترین و ماندنیترین» کتابهایی توصیف کرد که در طول عمرش خوانده است.
دکتر بروجردی با ستایش از شخصیت کاملاً انسانی پاپ فرانسیس که خود را انسانی کامل نمیداند، به جنبه انتقادی کتاب نیز اشاره کرد و افزود: «این کتاب در کنار روایت خاطرات، سرشار از حکمت و تجربیات معنوی است. با این حال، باید توجه داشت که بخشهایی از مسائل زندگی ایشان ناگفته باقی مانده است.» او توضیح داد: «مسائل و چالشهای جدیای درباره شخص ایشان و همچنین کلیسای کاتولیک مطرح بوده که در این کتاب یا به آنها اشاره نشده یا خیلی گذرا از کنارشان عبور شده است. انتظار میرفت ایشان با همان شجاعت و صراحتی که به خطاهای شخصی خود اعتراف میکند، به این مسائل نیز میپرداخت.»
این دیپلمات سابق، پاپ فرانسیس را محصول آمریکای لاتین و فرقه ژزوئیتها دانست و تأکید کرد که این دو پسزمینه، شخصیتی کاملاً متفاوت از پاپهای اروپایی پیشین از او ساخته است؛ شخصیتی که طعم فقر، رنج، مهاجرت و مبارزه را چشیده و همین امر او را به انسانی متمایز تبدیل کرده است.
عکس: پریا فتحی
برچسبها:پاپ فرانسیس, خورخه ماریو برگولیو, شهرکتاب, شهرکتاب مرکزی, کتاب امید, محمود قلی پور, مصطفی بروجردی, نشر هرمس
