بیست میلیون نفر دچار اختلالات روانی

آرمان ملی: کارشناسان بر این باورند که این روزها با افزایش نرخ تورم، گرانی‌ها، مشکلات شهرنشینی، بیکاری و کاهش درآمدها، آمار افسردگی و اختلالات روانی نیز در کشور به شکل قابل توجهی رو به رشد است و در آخرین آمار، وزارت بهداشت از افزایش آمار افسردگی و اختلالات روانی در جامعه خبر می‌دهد. طبق آمار رسمی این وزارتخانه که چندی پیش منتشر شد، ۱۲.۵درصد مردم افسردگی، ۲۵ درصد دچار اختلالات روانی و ۱۴.۶درصد از جمعیت کشور نیز دارای اختلالات اضطرابی هستند. بنا به گفته رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران، دو سوم افرادی که افسردگی دارند به خودکشی فکر می‌کنند و ۱۵درصد آنها اقدام به خودکشی می‌کنند؛ بنابراین پیشگیری و درمان این بیماری بسیار حائز اهمیت است. افزایش این آمار به غیراز خودکشی تبعات دیگری برای جامعه به همراه خواهد داشت و می‌توان افزایش میل به اعتیاد و رواج خشونت در خانه و جامعه را شایع‌ترین آسیب بعد از افسردگی و اختلالات روانی جامعه عنوان کرد.

با توجه به تبعات این امر و هشدار روانشناسان به شیوع افسردگی در کشور، هفته گذشته هیات دولت لایحه‌ای را با عنوان «حمایت از حقوق افراد مبتلا به اختلالات روانی» به تصویب رساند. این لایحه با هدف ارتقای سلامت روان جامعه، رفع موانع تنش‌آفرین در زندگی فردی و اجتماعی، ترویج آموزش‌های اخلاقی و معنوی و همچنین ارتقای شاخص‌های سلامت روانی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین احکام راهبردی سیاست‌های کلی سلامت تدوین شده است. گفتنی است، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با توجه به آمار و اطلاعات فراوان و درصد شیوع اختلالات روانی در جامعه و همچنین هزینه‌های اجتماعی، اقتصادی اینگونه بیماری‌ها که به فرد، خانواده و نتیجتاً جامعه تحمیل و به منافع کشور صدمه وارد می‌کند، اقدام به تهیه این لایحه نموده که توسط هیات وزیران به تصویب رسید. این در حالی است که لایحه‌ای که برای نخستین بار ۱۶ سال قبل از سوی وزارت بهداشت، با توجه به آمار و اطلاعات فراوان و درصد شیوع اختلالات روانی در جامعه و همچنین هزینه‌های اجتماعی، اقتصادی اینگونه بیماری‌ها مطرح شد، ولی بارها بی‌نتیجه رها گردید. به گفته ایرج حریرچی، قائم‌مقام وزارت بهداشت، در این لایحه انواع اختلالات روانی تعریف شده‌اند و تکلیف بسیاری از مشکلات بیماران روحی و روانی روشن شده است.

دلایل اختلالات روانی

یک جامعه شناس در این رابطه به «آرمان ملی» می‌گوید: از هر چهار نفر ایرانی ۱۵ تا ۶۵ سال، یک نفر به نوعی دارای اختلالات روانی و سلامت روانش در خطر است، در حدی که باید تعداد زیادی از این افراد خدمات روانپزشکی بگیرند تا آرام شوند، اما آنها در صورتی که این خدمات را نیز دریافت نمایند باید به جامعه‌ای بازگردند که زمینه‌های آسیب‌های روانی در آن وجود دارد. امیر محمود حریرچی در ادامه می‌افزاید: رأس این آسیب‌ها، بحث اقتصادی است و بیش از ۸۰درصد جوانان ما در بحران‌های اقتصادی به سر می‌برند. آن‌ها یا بیکار هستند یا درآمد کافی از کار دشواری که انجام می‌دهند ندارند. از سوی دیگر فاصله طبقاتی نیز به شدت روان یک گروه عظیمی از جامعه را تحت تأثیر قرار داده و زمانی‌که مردم می‌بینند که مسئولان کشور بخشی از طبقه بالای جامعه هستند روان‌شان بهم می‌ریزد. در صورتی که در کشورهای دیگر مسئولان باید مثل مردم عادی و قشر متوسط زندگی کنند تا اطمینان میان آنها از بین نرود و با کوچکترین فساد مالی آنها سریع برکنار و محاکمه می‌شوند در حالی که در کشور ما اینگونه نیست. وی با بیان اینکه این اختلالات و افزایش افسردگی تبعات بدی برای جامعه و مردم آسیب‌پذیر ما خواهد داشت، اظهار می‌کند: این روزها مصرف قرص‌های آرامبخش که نوعی ماده مخدر است در جامعه بیشتر شده و وقتی مصرف‌کننده به‌دلیل مصرف زیاد این قرص‌ها دیگر آرام نمی‌شود به سمت مواد مخدر دیگر می‌رود. اختلالات روانی جامعه ما باعث شیوع مواد مخدر می‌شود و ناامیدی و یأس از شرایط زندگی می‌تواند زمینه ساز بروز خودکشی شود. افزایش خشونت و درگیری نیز از تبعات این اختلالات است. اما زمانی که نیازهای اولیه انسانی همچون شرایط مساعد اقتصادی، فرصت‌های برابر برای زندگی و معیشت، پاسخگویی مسئولان به خواسته‌های مردم، تفریحات و هزینه‌های رفت و آمدها و... نادیده گرفته می‌شود، سلامت روحی و روانی دچار مشکل خواهد شد. شادی بیانگر سلامت روان است، ولی با توجه به شرایط مذکور چنددرصد از جامعه ما امروزه شاد هستند و این نشان می‌دهد آمار ۲۵درصد اختلالات روانی و ۱۲درصد افسردگی در میان یک جمعیت محدود غربالگری شده و آمار واقعی بسیار بالاتر است و این آمار به نوعی قلعه کوه یخ را نشان می‌دهد. امیر محمود حریرچی با اشاره به اینکه لایحه دولت درباره اختلالات روانی، دوباره بی‌تأثیر خواهد بود، می‌افزاید: مشکل ما این است که بیش از حد به معلول می‌پردازیم و علت اصلی را درمان نمی‌کنیم. دولت به جای این لایحه بیاید و از مردم بپرسد که چرا شاد نیستند؟‌ قطعاً جواب مردم در این رابطه روشن و تعیین‌کننده است. نهایت خدمات لایحه دولت این است که با دفترچه بیمه مردم بتوانند به مراکز مشاوره دولتی مراجعه کنند یا فرصت‌هایی فراهم شود که تخت‌های بیمارستان‌های روانی افزایش پیدا کند، در صورتی که این لوایح نادیده گرفتن ریشه مشکل است. فرصت‌های معیشتی، همخوانی درآمد و خرج و... عواملی است که طبق فاکتورهای جهانی بر شادی مردم یک کشور تاثیرگذار خواهد بود و ایران در میان ۱۴۰ کشور که این امر بررسی شده رتبه ۱۱۰ را به خود اختصاص داده است و این نشان می‌دهد که کشور ما چقدر ضعف شادی دارد.

علائم اختلالات روانی در شخص

یک متخصص اعصاب و روان در رابطه با علائم اختلالات روانی به «آرمان ملی» می‌گوید: وقتی فرد در اندیشه، احساسات و رفتارش دچار مشکل می‌شود از منظر پزشکی گفته می‌شود دچار بیماری یا اختلال روانی شده، مثلاً در حوزه اندیشه، دچار بدبینی، سوءظن و سوءتعبیر می‌شود یا در حوزه احساس، غم، خشم، ترس و اضطراب را تجربه می‌کند که در نسل جوان بسیار شایع است یا در حوزه رفتار که می‌توان در این میان به رفتارهای تهاجمی، پرخاشگرانه، انزوا و... اشاره کرد. طبق گزارشات مردم تهران اکنون بالای ۳۰درصد دچار رفتارهای نابهنجار شده‌اند. مهدی صبوری در پاسخ به این سؤال که کاهش سلامت روان افراد در جامعه چقدر آسیب رسان است، می‌افزاید: بعد خودکشی و آسیب‌هایی همچون گرایش بیشتر این افراد به اعتیاد، وقتی فرد از نظر روانی دچار اختلال می‌شود با افت عملکرد روبه‌رو است. این افت عملکرد در حیطه‌های شغلی، تحصیلی، خانوادگی، اجتماعی که در نهایت به قهقرا رفتن استانداردهای زیستی، روانی و اجتماعی است. اختلالات روانی در افراد زیر ۳۵ سال بیشتر است، فقر یکی از ریزفاکتورهای مشکلات روانی است که باعث دور شدن از دریافت نیازهای اولیه و اساسی چون غذا، امنیت و آرامش می‌شود.