مردی صریح‌گفتار

فرهیختگان:‌ نام ضیاء موحد را هر  فردی که کوچک‌ترین آشنایی با فلسفه و منطق داشته باشد، شنیده است و هر دانشجوی فلسفه‌ای کتاب «درآمدی بر منطق جدید» او را مطالعه کرده است. نه‌تنها این وجه از شخصیت ضیاء موحد نشان از شهرت او دارد؛ بلکه آنچه او در زمینه تولید محتوا در عرصه فلسفه و منطق و ادبیات داشته از اهمیت بیشتری برخوردار است.
سیدضیاء موحد در حالی وارد هفتادوپنجمین سال زندگی خود می‌شود که همچنان مشغول نوشتن و تحقیق و پژوهش است. کتاب «درآمدی به منطق جدید» او برنده جایزه تالیف کتاب ۱۳۶۹ شد و در سال ۱۳۷۴ جایزه کتاب سال را برای ترجمه کتاب «نظریه ادبیات» دریافت کرد.
موحد متولد ۱۳۲۱ در اصفهان است، سال ۱۳۳۹ وارد دانشگاه تهران می‌شود و دوره لیسانس و فوق‌لیسانس را به تحصیل در رشته فیزیک می‌پردازد. او در ادامه برای تحصیل به انگلستان می‌رود و منطق و فلسفه می‌خواند و دکتری خودش را از دانشگاه لندن دریافت می‌کند. از استادان نام‌آشنای او می‌توان به کمال جناب، محمود حسابی و روحانی‌نژاد در دانشگاه تهران و هانس کمپ و یل هارت در انگلستان اشاره کرد. علاقه و دغدغه‌های او به ادب و زبان فارسی از شرکت در جلسات شعر انجمن کمال در اصفهان که به ریاست جلال‌الدین همایی تشکیل می‌شد، بروز و ظهور پیدا کرد. او هنگام تحصیل در اصفهان، از موسسان جُنگ اصفهان که انجمن شعر سنتی بود، به شمار می‌رفت. مطالعات ادبی و سرودن شعر و نگاشتن مقالات ادبی و نقد ادبی نتیجه علاقه‌مندی‌های او در حوزه ادبیات است.
از اولین آثار منتشر شده‌اش «درآمدی به منطق جدید» در سال ۱۳۶۸ است؛ کتاب مشهوری که برنده جایزه تالیف کتاب ۱۳۶۹ شد. او همچنان از اعضای هیات علمی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران است و پیش از این نیز سردبیری چکیده‌نامه مرکز اسناد و مدارک علمی، مدیریت کمیته علمی فلسفه زبان و منطقِ انجمن زبان‌شناسی ایران و معاونت پژوهشی انجمن حکمت و فلسفه ایران را بر عهده داشته است.
وی به دلیل علاقه بسیار به منطق جدید، به زبان و وجه منطقی و فلسفی آن توجه خاصی دارد و می‌کوشد به وسیله فنون منطق به معناشناسی زبان بپردازد. وی اعتقاد دارد یک سوی زبان، خود زبان است و سمت دیگر آن، جهان قرار دارد. از این گذشته خود در ادبیات و نقد ادبی به فعالیت هنری و علمی می‌پردازد و به دلیل دیدگاه فلسفی خود اعتقاد دارد که برای اعتلای نقد ادبی باید تفکر فلسفی را جدی‌تر گرفت. تحقیق و پژوهش در حوزه منطق، تالیف کتاب‌هایی در حوزه فلسفه و منطق و چندین کتاب شعر و همچنین ترجمه آثاری متعدد در حوزه‌های منطق، فلسفه و ادبیات و تربیت شاگردان بسیاری حاصل عمر ۷۴ ساله‌اش است.
ابوذر ابراهیمی‌ترکمان در زادروز ضیاء موحد در خصوص او گفته بود: «او مردی است به تمام معنا محقق، ژرف‌نگر و دانش‌دوست. اینها سه خصیصه‌اند اما هر سه آنها در وجود دکتر موحد آنچنان عجین شده که گواینکه یک خصلت است. دوم نیز اینکه دکتر موحد صراحت گفتار دارد و حاضر نیست حقیقت را حتی در برابر نزدیک‌ترین کسانش هیچ یا حتی کم انگارد. این دو خصلت را در دو کلمه به حق‌جو و حق‌گو می‌توان تعبیر کرد.»