مهر: نمایشنامه «به نمایش زندگان» نوشته اُغوز آتای و ترجمه کسرا صدیق توسط انتشارات کتاب فانوس منتشر شد. اورهان پاموک، نویسنده سرشناس ترکیهای خود را وامدار آتای میداند.
کسرا صدیق مترجم نمایشنامه «به نمایش زندگان» به خبرنگار مهر گفت: به طور خلاصه این نمایشنامه داستان زندگی کوتاه و پر از رنج و تضاد ِیک روشنفکر ترک در شرایط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ِدهه هشتاد میلادی است. این نمایشنامه تنها نمایشنامه آتای در بین آثار انگشتشمار اوست و در آخرین دوره زندگی کوتاهش نوشته شده است. اغوز آتای که فرزند قاضی و سیاستمدار ترک جمیل آتای بود در سال ۱۹۳۴ در کاستامونو متولد شد، در آنکارا تحصیلات ابتدایی را گذراند و از دانشگاه استانبول در رشته عمران فارغالتحصیل شد. آثار به دست آمده از او چهار رمان (که یکی از آنها ناتمام است)، یک مجموعه داستان، یک نمایشنامه و یادداشتهای روزانه اوست. او در سال ۱۹۷۷ بهدلیل ابتلا به تومور مغزی در سن ۴۳ سالگی در گذشت.
وی افزود: تا آنجایی که میدانم تاکنون یک رمان و یک مجموعه داستان از این نویسنده به فارسی برگردان و منتشر شده است. بسیاری از منتقدان و نویسندگان بزرگ ِترکیه از جمله نویسنده برندهی نوبل اورهان پاموک خود را وامدار آتای و او را راهگشای جریانی نو در ادبیات و رمان ترکی میدانند. آتای در عین حال که نویسندهای فردگرا و پیرو مکتب پستمدرن بود، هیچگاه مردم خود را فراموش نکرد. از نوستالژی برای امپراتوری عثمانی متنفر بود، اما سویههای استعماری مدرنیزاسیون ترکیه جدید را هم تشخیص میداد. او قهرمانان داستانهایش را از میان مردم شکست خورده و طرد شده از اجتماع انتخاب میکرد.
صدیق ادامه داد: از بعد از دوره تنظیمات در قرن نوزدهم که دوره اصلاحات ِاجتماعی، سیاسی و اقتصادی و راهگشای دوران مدرنیته در ترکیه بود تا زمان حیات آتای، برای مدت نزدیک به یک قرن، نویسنده و روشنفکر ترک و در مقیاسی بزرگتر انسان ترک درگیر بحران بیهویتی و فروپاشی ارزشها بود.
این مترجم همچنین با اشاره به بازتاب مساله بحران هویت انسان معاصر ترک در نمایشنامه «به نمایش زندگان» گفت: این مساله در نمایشنامه آتای در قالب یک معلم بازنشسته تاریخ که احساس شیفتگی ِبیمارگونهای نسبت به نویسندگی دارد و سودای نوشتن نمایشنامهای را در سر میپروراند نمود پیدا میکند. نویسنده داستان جشکون ارمیش در برخورد با موقعیت و شخصیتهای داستان که آنان نیز خود درگیر نمایش خود هستند و در مواجهه با انتظارهای گوناگون آنها، خود را ناگزیر از تولید گونههای متفاوتی از متن میبیند و متعاقباً خود نیز در هر لحظه در قالب شخصیتی متفاوت و ناهمگون فرو میرود. شخصیتی تایید و تثبیت شده که در حقیقت با او بیگانه است و ارمغانش برای معلم میانسال ما، تنها بحرانهای عمیق روحی است.
صدیق در پایان گفت: اهمیت این نمایشنامه در شباهت این سرگردانی تاریخی و این عدم تعادل میان بازگشت به ارزشهای سنتی و فرهنگ بومی، و مواجهه با مدرنیته و ارزشهای فرهنگ غربی است، که به گواه جامعهشناسان ترک از دوران تنظیمات در ۱۸۳۹ تا زمان حیات نویسنده در دهه پرالتهاب هشتاد میلادی و امتدادش تا امروز، اثراتش چون زخمی بر پیکر ملت ترکیه، هنوز تازه است. معضلی که شاید بتوان نمونهاش را به آسانی در دیگر کشورهای منطقه نیز جستوجو کرد.
«به نمایش زندگان» اثر اُغوز آتای و ترجمه کسرا صدیق، با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۱۲۲ صفحه و بهای ۱۹ هزار تومان توسط انتشارات کتاب فانوس روانه کتابفروشیها شده است. از اغوز آتای همچنین «بازیهای خطرناک» و «در انتظار ترس» نیز به فارسی ترجمه و منتشر شده است.